ارزیابی فرآیند درمانی کودکان مبتلا به تنبلی چشم در غربالگری تنبلی چشم سال 1391 در مشهد

Abstract

مقدمه و اهداف برنامه غربالگری تنبلی چشم خردسالان از برنامه‌های جاری نظام سلامت کشور است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی فرایند درمان کودکان مبتلا به تنبلی چشم تشخیص داده‌شده در برنامه غربالگری و ارزشیابی نتایج بدست آمده بود. مواد و روش ها در این مطالعه به همه مراکز بینایی‌سنجی مرجع برنامه کشوری غربالگری تنبلی چشم شهر مشهد مراجعه شد تا اطلاعات و مستندات مربوط به همه کودکان مبتلا به تنبلی چشم شناسایی‌شده در برنامه غربالگری سال 1391 گردآوری شود. رضایت آگاهانه والدین کسب و با ایشان مصاحبه شد. حدت بینایی و عیوب انکساری کودکان اندازه‌گیری شد. از 168 کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی‌شده در برنامه غربالگری، 71 کودک در مراکز بینایی‌سنجی پرونده داشتند. یافته ها از والدین 66 کودک که برای شرکت در پژوهش رضایت داشتند، برای 58 نفر (88%) آگاه‌سازی از اهمیت درمان به‌موقع انجام شده بود و 57 نفر (87%) طی یک سال پس از تشخیص و شروع درمان، 1 تا 4 جلسه پیگیری درمان داشتند که در آن جلسات حدت بینایی و شماره چشم کودک ثبت شده اما اثر درمان بر زندگی روزمره کودک و کیفیت زندگی هیچ کودکی سنجیده نشده بود. حدود 63.6% از والدین در مواجهه با موانع پیروی از درمان برای رفع آن مورد راهنمایی بینایی‌سنج قرار گرفته بودند. بالغ‌بر 90% از پرونده‌ها فاقد مستندات مربوط به ارائه خدمات آگاه‌سازی، آموزش و راهنمایی برای رفع موانع درمان بودند. یک سال پس از شروع درمان حدت بینایی 66.6% از کودکان کاملاً و 10.6% نسبتاً اصلاح‌شده و در 22.8% نفر تغییری نکرده بود. نتیجه گیری در نبود دستورالعمل و الزام برای ثبت اطلاعات دسترسی بیماران، شمار قابل‌توجهی از کودکان شناسایی‌شده در برنامه از پیگیری محروم مانده‌اند. با طراحی برگه‌های ثبت داده و دستورالعمل برای ارائه خدمات درمانی و پایش و ارزشیابی، سطح پوشش خدمات بخصوص در حیطه‌های آگاه‌سازی والد – کودک و رفع موانع درمان، می‌تواند ارتقاء یابد.