ابن نجار و کتاب الدرة الثمینة فی أخبار المدینة المنورة

Abstract

<em>شهر مدینه به جهت جایگاه و اهمیتش، از دیرباز کانونی برای مورخان؛ از جمله محمد بن محمود، معروف به ابن نجار (متوفای 643ق.)، نگارندة کتاب «الدر</em><em>ة</em><em> ا</em><em>لثمینة</em><em> فی أخبار المد</em><em>ینة</em><em>» بوده است. ابن نجار این اثر را در قرن هفتم هجری نگاشت که در نوع خود ممتاز و توصیفی دقیق از شهر مدینه است. «الدر</em><em>ة</em><em> ا</em><em>لثمینة»،</em><em> به شیوه‌ای جالب و خاص تنظیم گردیده که وسعت اطلاعات، منابع متنوع، سفرهای فراوان و گستردگی نظر و وثاقت نویسنده، از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است.</em><br /> پژوهش حاضر پس از بررسی جوانب زندگی ابن نجار، به معرفی کتاب و نسخه‌های مختلف آن پرداخته است. ابن نجار کتاب خود را به هجده باب تقسیم‌بندی کرده، با اسم مدینه آغاز می‌کند. سپس از فتح و هجرت پیامبر شروع کرده، به بیان فضیلت‌های آن و حدود حرم و آثار تاریخی از مسجد پیامبر تا مسجد قبا و بقیه مساجد می‌پردازد. بعد از آن، از چاه‌ها و آبادی‌های اطراف یاد نموده، با سخنی از صحابه بزرگ و تابعین و افراد تابع آنها بحث را خاتمه می‌دهد. در هر بخش، با آیه‌هایی از قرآن و احادیث پیامبر و اخبار و سخنان صحابه و تابعین و تابعان آنان اسناد داده است. معرفی چهار نسخة مختلف کتاب و همچنین روش بررسی آن، از دیگر نکات این تحقیق است.