مطالعات اصول فقه امامیه
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
نقد مراتب حکم از منظر مرحوم آخوند خراسانی بر اساس دیدگاه امام خمینی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)یکی از مباحث مهم در علم اصول که در مباحث اصولی دیگر دخیل است، بحث مراتب حکم شرعی است که بین نظر آخوند خراسانی و امام خمینی و اصولیون دیگر اختلاف وجود دارد، بدین منظور هدف این پژوهش بررسی نظر مرحوم آخوند خراسانی در مراتب ...
-
کاوش و وارسی رابطه دو حکم عقل: قبح عقاب بلابیان و دفع ضرر اخروی محتمل
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)«قبح عقاب بلابیان» و «دفع ضرر اخروی محتمل» دو قاعده عقلی مشهور هستند که بعضا مورد انکار نیز قرارگرفته‌اند، اما با پیش فرض قبول این دو قاعده، اگر شک در وجود تکلیف داشته باشیم، سوالی مطرح است که کدام قاعده عقلی جریان دارد و ...
-
حجیت سیره متشرعه و تطبیق آن بر فقه
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)از جمله کارکردهای علم اصول فقه، تقریر مبانی استدلالات فقهی است که یکی از آن مبانی، مباحث حجج و امارات بوده و از جمله مواردی که در بحث حجج و امارات مورد بحث قرار می‌گیرد، سیره متشرعه می‌باشد که مورد استناد اکثر قریب به اتفاق ...
-
جستاری در معناشناسی اسم فاعل و صفت مشبهه و کاربست آن در علم اصول *
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)اسم فاعل و صفت مشبهه، در آیات قرآن کریم و مسائل علوم مختلف از جمله در علم نحو و اصول کاربرد زیادی دارند. از آنجایی که اسم فاعل و صفت مشبهه در ترجمه با هم تفاوت‌های ظریفی دارند، تلاش شده تا با تطبیق آن در اصول به پرسش «معنا ...
-
بررسی تطبیقی مدلول ماده وجوب در آیات و روایات
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)ماده وجوب و مشتقات آن از الفاظ بسیار پر تکرار در متون دینی به حساب می‌آیند، از آنجا که الفاظ پلی برای رسیدن به معنا و منظور گوینده هستند؛ فهم دقیق مدلول لفظ از اهمیت بالایی برخوردار است، خصوصا زمانی که این الفاظ دربردارنده ...
-
تأملی اصولی در قاعده‌انگاری "مقتضی و مانع
(جامعه المصطفی العالمیه, 2025-01-20)قاعده مقتضی و مانع از جمله قواعدی است که علی رغم مهجوریت، میتواند گرهگشای بسیاری از مسائل فقهی و حقوقی باشد. فحوای قاعده حاکی از آن است که در صورت قطع به مقتضی و شک در وجود مانع؛ باید بنا را بر منتفی بودن مانع و ثبوت ...
-
واکاوی شرایط و موانع استنباط حکم فقهی از فعل و تقریر معصوم
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)فعل و تقریر معصوم در عرض قول معصوم از منابع مهم فقهی ذیل سنّت به شمار میروند؛ اما محدودیت‌هایی که در آن دو وجود دارد موجب شده تا کاربرد آنها در استنباط احکام شرعی کمتر شود و روند مواجهۀ با آنها دشوارتر از قول معصوم باشد؛ ...
-
بررسی فقهی توجه به آثار اجتماعی فتوا ...
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)علم فقه متصدی اداره زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها می‌باشد. برای تحقق این امر یکی از مهم‌ترین شاخصه‌هایی که توجه بدان ضروری است آثار اجتماعی فتاوای فقیه در جامعه است، زیرا نمی‌توان گفت فقه زندگی انسان در جامعه را اداره ...
-
نسبت سنجی قاعده قبح عقاب بلابیان و قاعده دفع ضرر محتمل با تأکید بر ...
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)تمسک به اصل عملی و شک در اصل تکلیف در شبهات تحریمیه، موضع عملی مکلف را در شبهات بدویه معین می‌کند.در تعیین نوع اصل عملی در این قسم از شبهات، اختلاف بسیار مهمی میان اخباریان و اصولیان به چشم می‌خورد. مشهور اصولیان ازجمله ...
-
بررسی حجیت ظواهر
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)حجیت یا عدم حجیت ظواهر یکی از مباحث مهم در علم اصول است. محل جریان این بحث، ادله‌ی شرعی لفظی است و در ادله‌ی عقلی، اجماع، سیره، شهرت و دیگر دلایلی که از آنها به‌عنوان دلیل لبّی یا غیرلفظی یاد می‌گردند و ربطی به الفاظ ...
-
جریان برائت در شبهات حکمی و موضوعی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)از منظر شهید صدر دلالت حدیث رفع بر برائت در شبهات حکمی و موضوعی، متوقف بر اثبات دو مسئله است: - تصور امکان قدر جامع بین هر دو شبهه؛ - عدم وجود قرینه بر اختصاص دلالت آن. به نظر شهید استدلال آخوند خراسانی مبنی بر اشتراک ...
-
تحلیل اختصاص حدیث رفع به امت پیامبر
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-08-22)در حدیث رفع، عدم مسؤولیت در قبال خطا، فراموشی،آنچه به زور بر آن وادار شوند، آنچه نتوانند، آنچه ندانند، آنچه بدان مضطر شوند، حسد، طیره، وسوسه در اندیشه، در آفرینش، از ویژگی‌های امّت اسلامی شمرده‌شده است. در برخی از این موارد ...
-
تأملی اصولی در قاعده‌انگاری "مقتضی و مانع
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)قاعده مقتضی و مانع از جمله قواعدی است که علی رغم مهجوریت، میتواند گرهگشای بسیاری از مسائل فقهی و حقوقی باشد. فحوای قاعده حاکی از آن است که در صورت قطع به مقتضی و شک در وجود مانع؛ باید بنا را بر منتفی بودن مانع و ثبوت ...
-
تعریف استقراء فقهی و دلیل حجیت آن در بستر فقاهت شیعه
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)تمسک به استقراء با اینکه فراوان در استدلالات فقهی فقهای شیعه مشاهده میشود اما بحثی مستوفا درباره ماهیت فقهی آن، تفاوت آن با استقراء منطقی و دلیل اصلی حجیت آن شکل نگرفته است. این مقاله در صدد است تا با روش «تحلیل محتوای ...
-
مفهوم‌شناسی ارتکاز و تبیین کارکردهای آن
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)یکی از مفاهیمی که در عصور متأخر تأثیر آن جهت اثبات احکام شرعیه مورد بررسی برخی بزرگان قرار گرفته است مفهوم ارتکاز می‌باشد. ارتکاز دیدگاه فکرى و مبناى ذهنى انسان‌ها نسبت به یک مسئله است که حالتی نهان داشته و به راحتی ...
-
تحلیل و مقایسه نظریه انقلاب نسبت با مسأله شاهد جمع
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه دو اصطلاح انقلاب نسبت و شاهد جمع در کلمات دانشوارن اصولی پرداخته است. دو اصطلاحی که برخی ادعای تفاوت بین آنها کرده‌اند و با انکار نظریه انقلاب نسبت، پذیرش شاهد جمع را در جمع بین ادله متعارض ...
-
نقدی بر نظریه مشهور در حجیت استصحاب عدم ازلی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)حجیت استصحاب عدم ازلی از جمله قواعدی است که فروع فقهی زیادی مبتنی بر آن است اگرچه در پاره‌ای از موارد در جریان آن خلافی نیست ولی در جریان آن در شبهه مصداقیه مخصص و الحاق آن به عموم عام خلاف است اقوال و ادله متفاوت بر اثبات ...
-
تأثیر دیدگاه میرزای نائینی در مبحث تمایز علم اصول
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)یکی از علتهای بروز خطا در نگرش به مسائل علمی آن است که محقق، پدیدههای علمی را پراکنده، مستقل و مجزای از هم تحلیل می‌کند؛ به عنوان مثال فقه را به صورت جدای از اصول و اصول را به صورت مستقل از ادبیات و فلسفه را به صورت ...
-
ارزیابی نظریه حجیّت غیر معیّن و نفی قول سوم به عنوان اصل اولی در تعارض ادله
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-02-20)یکی از چالش‌هایی که فقیه در فرایند اجتهاد با آن مواجه است چالش تعارضاتی است که میان ادله ظنیّه معتبر وجود دارد که فقیه ناچار از یافتن رویکردی معقول در مواجهه با آن است، اولین قدمی که در این فرایند برداشته میشود تعیین اصل ...
-
نقد مبنای آخوند خراسانی در بحث صحیح و اعم از منظر امام خمینی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2023-08-23)نسبت به موضوع له الفاظ عبادات دو دیدگاه مطرح است، عده‌ای مثل آخوند خراسانی قائل‌اند الفاظ عبادات برای صحیح وضع‌شده‌اند و استعمال آنها در افراد فاسد مجاز است؛ اما برخی چون امام خمینی عقیده‌ای مخالف آخوند دارند و موضوع له ...
