آثار پیشرفت علوم برجایگاه صلح: چالش‌ها و دستاوردها

Abstract

از ابتدای تاریخ تاکنون پیشرفت علوم از طریق به کارگیری دو ابزار عمده بر جایگاه صلح تأثیرگذار بوده است: ابزارهای سخت‌افزاری و ابزارهای نرم‌افزاری. اگرچه در گسترۀ زمانی پیش از تصویب منشور ملل متحد، ابزارهای سخت‌افزاریِ نظامی از شمشیر و تیر و کمان گرفته تا زیردریایی و هواپیما، همگی بخشی جدایی‌ناپذیر و یکی از عوامل اصلی شعله‌ور شدن آتش جنگ‌ها به حساب می‌آمدند، اما پس از تصویب منشور ملل متحد،رویۀ دولت‌ها به خصوص با توجه به آثاری تغییر کرد که دو جنگ جهانی بر سرنوشت بشریت گذاشتند و در راستای حفظ صلح به سمتاستفاده از ابزارهای سخت‌افزاریِ غیرنظامی از جمله سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای حرکت کردند که در رأس آنها سازمان ملل متحد قرار دارد. علاوه بر این، پس از تصویب منشور، جامعۀ بین‌المللی به ابزارهای نرم‌افزاری توجه کرده است که مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی و نتیجۀ فعالیت‌های سیاسی و به خصوص حقوقیِ بین‌المللی بازیگران جامعۀ جهانی‌اند،به خصوص با علم به اینکه اجرای ابزارهای نرم‌افزاری متکی به ابزارهای سخت‌افزاری و به نوعی مقدمۀ استفاده از ابزارهای اخیر در جامعۀ بین‌المللیِ پسا ملل متحد است.کاربردِ مثبت ابزارهای نرم‌افزاری به خصوص پس از تأسیس سازمان ملل متحد بسیار پُررنگ است اما استفادۀ منفی یا سوءاستفاده از این ابزارها نیز وجود دارد.