ادراک حسی، خود-تصحیحی و شهود فلسفی

Abstract

در فلسفۀ تحلیلی معاصر دیدگاه غالب روش‌شناختی این است که شهود فلسفی نقش شاهد راله یا علیه نظریه‌های فلسفی ایفا می‌کند؛ اما موفقیت در ایفای این نقش منوط به این است که شهود موجه باشد. پدیدارشناسی از دیدگاه‌هایی است که سعی در نشان‌دادن و در پی آن تبیین موجه‌بودن شهود دارد. مطابق این دیدگاه، شهود به‌واسطۀ داشتن ویژگی پدیداری خاصی (صادق به‌نظررسیدن محتوایش) موجه است. معمولاً استدلال می‌شود که ادراک حسی نیز چنین ویژگی پدیداری‌‌ای دارد و به نظر می‌رسد که موجه‌بودن ادراک حسی به‌دلیلِ داشتن همین ویژگی است و از این جهت شباهتی ساختاری بین شهود و ادراک حسی هست و همین امر موجه‌بودن شهود را تقویت می‌کند. در این مقاله سعی بر آن است که نشان داده شود ویژگی تعیین‌کنندۀ دیگری در رابطه با توجیه در ادراک حسی وجود دارد که ویژگی خودتصحیحی است. ادراک حسی به‌میزان نسبتاً زیادی خودمصحح است؛ در حالی که شهود به‌میزان زیادی در مقابل خودتصحیحی مقاوم است. به نظر می‌رسد نبودِ این ویژگی می‌تواند ادعای موجه‌بودن شهود را تضعیف کند. <br /> <strong><br /></strong>