رابطه ی عقل با ایده نزد فلوطین و مقایسه ی آن با نظر ملاصدرا درخصوص وحدت و کثرت عقل

Abstract

<strong> </strong> فلوطین دمیورژ را عقل به شمار می‌آورد و صور افلاطونی را به درون عقل می‌برد و در عین حال، هر صورت را نه اندیشه‌ای وابسته به عقل، بلکه عقلی می‌پندارد که با اندیشیدن به خود، به همۀ صور می‌اندیشد و بدین‌ترتیب با کل اقنوم عقل عینیت می‌یابد. این نظریه که به «نظریۀ درون بودگی» مشهور است، از مشخصات بارز فلسفۀ فلوطین و یکی از بحث‌انگیزترین مسائل در حیطۀ فلسفه‌های نوافلاطونی است. این نظریه تا حدی در اثولوجیا انعکاس یافته و از منابع ملاصدرا برای واحد و کثیر انگاشتن عقل به عنوان صادر اول است. در این مقاله، پس از تبیین نظریۀ فلوطین و زمینه‌های آن، به آرای ملاصدرا دربارۀ وجوه وحدت و کثرت عقل و تأثیرپذیری او از اثولوجیا -در کنار آیات و احادیث- می‌پردازیم<strong>.</strong>