برهان پذیری گزاره های ضروری ازلی

Abstract

مصداق بارز گزاره­های ضروری ازلی، گزاره­های الهیاتی است که در آنها محمـول، به نحو ضروری بر ذات پروردگار (واجب­الوجود) حمل می­شـود و از آن جـا کـه در گزاره­هـای حاصـل از قیـاس برهـانی، محمـول، منطقـاً عـرَض ذاتـی موضـوع اسـت ، بنابراین، برهان­پذیری گزاره­های ضروری ازلی مشروط بر آن است کـه محمـول ، در این نوع گزاره­ها، عرض ذاتی موضوع باشد. اما از سوی دیگر، چون خداوند در نزد حکمیان مسـلمان صِـرف الوجـود (وجـود مطلق) است، به همین دلیل، ماهیت ندارد و جنس و فصـل و عـرض ذاتـی بـرای وی متصور نیست. پس، گزاره­ی ضروری ازلی که موضوع آن خداوند باشد، فاقـد شـرط لازم منطقی برای اثبات­پذیری برهانی (به اصطلاح ارسطویی) اسـت. بنـابراین، چنـین گزارهای دردستگاه منطق ارسطویی، برهان­ناپذیراست.