وثاقت گرایی در توجیه

Abstract

وثاقت­گرایی، از جمله رویکردهای معرفت شناختی است که بـرای تحلیـل دو مفهـوم معرفت و توجیه به کار رفته است . یکی از معروف­ترین نظریه­هـای توجیـه، در قالـب رویکرد وثاقت­گرایی، متعلق به آلوین گلدمن است . بر اساس نظریه­ی گلـدمن، بـاور موجّه، باوری است که محصول فرایند (فرایندهای) شناختی قابل اعتمـادی باشـد. امـا حالتی را می­توان تصور نمود که اگر چه باوری محصول یک فرایند واقعاً قابل اعتماد است، ولی شخص، دلایلی در دست دارد که بنا بر آن ها فرایند مـذکور، قابـل اعتمـاد نیست. رأی نهایی گلدمن درباره­ی باور موجّه، شامل شرطی اضافی برای اصلاح ایـن نقیصــه اســت. نظریــه­ی وثاقــت­گرایــی در تبیــین دســتاورهای معرفتــی بــه عنــوان خروجی­های شناختی و تقلیل یـک مفهـوم دسـتوری نظیـر توجیـه بـه ایـن فراینـدها، وجه­های طبیعـت­گرایانـه دارد. همچنـین، ایـن نظریـه در توسـل بـه مفهـوم صـدق در تعریف فرایند قابل اعتماد و تعبیر باور موجه به عنوان باوری درست سـاخت، از جملـه نظریه­های برون­گرا محسوب می­شود. نظریـه­ی توجیـه گلـدمن، دارای دو معضـل بـه نام­های مسأله­ی کلّیّت و مسأله­ی دامنه اسـت. نقـدهای فـولی و فلـدمن در قالـب ایـن مسائل، باعث به چالش کشیدن نظریه ی توجیه گلدمن و ارائه ی طرح­های دیگـری از این نظریه می­شود.