توجیه و تحلیل معرفت

Abstract

در تحلیل معرفت، مفهوم «توجیه» مورد توجه جدی معرفت­شناسان قرار گرفته است. اینکه توجیه، در حقیقتِ معرفت داخل است، یا از شروط لازم یا کافی آن است، یا اساساً در تحلیل معرفت نقشی ندارد، هر یک، نظریاتی را به خود اختصاص داده است و لذا این نظریات، دیدگاه­های اصلاحی خویش در مورد تعریف معرفت را عرضه نموده­اند. تمامی این تلاش­ها به این جهت صورت گرفته تا بتوان مصادیق راستین معرفت را از غیر آن تشخیص داد. در این میان، غیر از عنوان توجیه، عناوین دیگری از جمله «تحلیل توجیه» و «عوامل توجیه» نیز مورد ملاحظه­ی اندیشمندان واقع گردیده است و طبعاً در مباحث مربوط به معرفت نیز اثر قابل توجهی از خویش به جای نهاده است. در این نوشتار، تلاش شده تا مروری اجمالی بر این دیدگاه­ها صورت گرفته و ویژگی­های آنها با یکدیگرمقایسه شوند.