انیت و یقین آور بودن برهان صدیقین سینوی

Abstract

<em>برهان صدیقین ابن‌سینا برای اثبات وجود خدا، یکی از مقبول‌ترین براهین اثبات وجود خدا محسوب می‌شود. یکی از چالش‌های مطرح در مورد این برهان، بحث از لمّی بودن یا إنّی بودن آن است. بر اساس یک برداشت مشهور و سنتی از کلمات ابن‌سینا، برهان إنّی مفید یقین نیست و لذا در مسئلة اثبات وجود خدا کارآمدی ندارد. اقامة برهان لمّی نیز برای خداوند ممکن نیست؛ زیرا در برهان لمّی، سیر از علت به معلول صورت می‌گیرد و خداوند علت ندارد. برای برون‌رفت از این معضله، برخی این برهان را نوعی برهان إنّی دانسته‌اند که در آن سیر از ملازمات عامه برای اثبات مطلوب صورت می‌گیرد و لذا یقین‌آور است. گروه دوم این برهان را برهان شبه لمّی دانسته‌اند، و برخی نیز به لمّی بودن این برهان اعتقاد دارند.</em> <br /><em>در این مقاله، تلاش شده است از إنّی بودن برهان مورد بحث دفاع شود. إنّی دانستن این برهان، با مبانی فلسفی ابن‌سینا سازگار است و برهان إنّی نیز از نظر ابن‌سینا یقین‌آور است. البته کلمات ابن‌سینا دربارة إنّی بودن یا لمّی بودن براهین خداشناسی به طور عام و برهان صدیقین به شکل خاص، ‌قدری متعارض است. اما شاید بتوان با توجه به مبانی ابن‌سینا، ‌این تعارضات را برطرف کرد. </em>