تحلیل انتقادی دیدگاه جان شلنبرگ در باب مسئلۀ خفای الهی

Abstract

جان شلنبرگ، فیلسوف دین معاصر، برای اولین بار در سال 1993 «برهان خفا» را مطرح کرد. بر مبنای این برهان، خداوند برای بیشتر انسان‏ها شواهد کافی بر وجود خود ارائه نکرده است، و از این رو در خفاست. به عبارت دیگر، برخی از انسان‏ها، بدون تقصیر و بی آن که سزاوار سرزنش باشند، به شواهد کافی برای وجود خداوند دست نمی‏یابند. از منظر شلنبرگ، این امر قرینه‏ای به سود خداناباوری است. شلنبرگ معتقد است از آنجا که خدای محب نباید مزایا و منافع باور و اعتقاد را از آدمیان دریغ ورزد، فقدان شواهد بر وجود خداوند با عشق و حب الهی ناسازگار است. این مقاله نشان می‏دهد که برهان شلنبرگ مخدوش است. دفاع وی از دو مقدمۀ بحث‏انگیز برهانش موفق نیست: یکی این ادعا که عشق خداوند با این فعل او که اجازه می‏دهد برخی انسان‏ها در وجود خدا دستخوش تردید شوند، ناسازگار است؛ و دیگری این که ناباوری عده‏ای از لاادری‏گران سرزنش‏ناپذیر است. ادیان الهی برای این اندیشه که هر نوع ناباوری سرزنش‏پذیر است دلایل قابل‏قبولی دارند و شلنبرگ در رد آن‏ها موفق نیست.