ابتناء وجود شناسانة اخلاق به دین

Abstract

<em>انحاء نسبت­های مفهومی، ثبوتی، اثباتی، انگیزشی و ... میان دین و اخلاق، در طول تاریخ و دست­کم از زمان افلاطون به ­این سو، مورد اقبال متفکّران بوده ­است؛ چه ­این­که هر دو متکفّل صلاح و فلاح انسان این­جهانی بوده و بسته به میزان استغنا یا حاجت­مندی به دیگری، نظم و نسق متفاوتی پی می­افکنند. مطابق یکی از این تقریرات و با اتکا به دلایلی چون حاکمیت مطلق الهی، خالقیّت خداوند، قیام عرض به عرض و اتصاف افعال به ویژگی­های متضاد، ثبوت مصداقی ارزش­ها و هنجارهای اخلاقی متوقّف است بر پاره­ای از گزاره­های دینی. اما وابستگی وجودشناسانة اخلاق به دین، حتی در قرائت­های تعدیل­ یافتة آن ـ که به طور مثال، خدا را بسان واضع و قانون­گذار قواعد اخلاقی در نظر می­گیرد ـ هیچ ­یک تاب و توان فائق آمدن بر نقدها و اشکالات پیش رو، همچون خودسرانه شدن اوصاف اخلاقی افعال را نداشته­اند.</em>