اجرای مجازات قصاص در جرم اسیدپاشی

Abstract

اسیدپاشی از جمله جرائم علیه تمامیت جسمانی اشخاص است که در بیشتر موارد با انگیزه انتقام‌جویی، گرفتن زیبایی، دشوار کردن ادامه زندگی و به خطر انداختن سلامت قربانی انجام می‌شود. در کشورهای هدف، تلاش شده است با وضع قوانین سخت‌گیرانه، میزان ارتکاب آن را به کمترین میزان ممکن برسانند. از‌آنجا‌که براساس موازین فقه اسلامی، مجازات جرم اسیدپاشی در قالب حدود و تعزیرات قابل اجرا نیست، این پرسش مطرح است که آیا می‌توان جانی را محکوم به قصاص کرد و بر روی عضو متناظر در بدن وی اسید پاشید؟ زیرا اسیدپاشی به سوختگی بدن افراد منجر می‌شود و مجازات سوختگی تنها در قالب جراحت (زخم) قابل بررسی است و استفاده از ابزار قصاص فقط هنگامی جایز است که امکان همسانی (مماثلت) بین جراحت ناشی از جنایت و جراحت ناشی از اجرای قصاص باشد. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی – توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، نشان می‌دهد که ماهیت جنایت اسید پاشیدن به‌گونه‌ای است که امکان تکرار مشابه آن در بدن جانی وجود ندارد؛ از‌این‌رو رویه قضایی در صدور حکم قصاص ازنظر فقهی قابل دفاع نبوده و جانی می‌بایست تنها محکوم به پرداخت دیه ‌شود؛ هرچند اجرای قصاص به مقدار کمتر از جراحت وارد هم ممکن باشد، زیرا با انتفای مماثلت، مجالی برای قصاص باقی نمی‌ماند. با‌این‌حال در صورت تحقق موضوع دیگر عناوین مجرمانه، می‌توان جانی را به محکومیت‌های تعزیری (حبس، تبعید، کار در اردوگاه‌های اجباری، ...) یا حدی (افساد و محاربه) محکوم کرد.