تحلیل مصرف آب در اقتصاد ایران با یک رویکرد مبتنی‌بر مصرف (دیدگاه ردپای آب)

Abstract

<em>امروزه مسئله کمبود آب به یکی از نگران‌کننده‌ترین مسائل پیش روی کشور ایران تبدیل شده است. ازآنجاکه حجم بسیار زیادی از منابع آبی کشور صرف تولید محصولات اقتصادی می‌شود، تحلیل چگونگی مصرف آب در بخش‌های مختلف اقتصادی، در جهت مدیریت صحیح این منابع امری ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات سال‌های اخیر نشان می‌دهند که در مباحث مربوط به رابطه بین محیط‌ زیست (و به‌طور خاص آب) و اقتصاد، رویکردهای مبتنی‌بر مصرف می‌توانند دیدگاه روشن‌بینانه‌ای ارائه دهند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل مصرف آب در بخش‌های اقتصادی ایران با یک رویکرد مبتنی‌بر مصرف است. برای این منظور از شاخص ردپای آب و مدل داده ـ ستانده استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که با رویکرد مبتنی‌بر مصرف، وضعیت مصرف آب در بسیاری از بخش‌های اقتصادی به‌طور چشمگیری نسبت به رویکردهای سنتی تغییر می‌کند. بر‌اساس شاخص ردپای آب، اگرچه بخش کشاورزی همچنان در رده اول مصرف آب قرار دارد، اما سهم آن از کل مصرف، از حدود 4/91 درصد در رویکردهای سنتی به کمتر از 53 درصد می‌رسد. در طرف مقابل، بخش صنایع مواد غذایی قرار دارد که سهم آن از 76/0 درصد به حدود 68/33 درصد افزایش می‌یابد. سایر محاسبات نشان می‌دهد که سرانه ردپای آب هر ایرانی در سال 1390 حدود 1275 مترمکعب به ازای هر نفر بوده است. همچنین کشور ایران در این سال حدود 8115 میلیون مترمکعب خالص واردات آب مجازی داشته است.</em>