پایان‌نامه‌ها و رساله‌های الکترونیکی: نسل جدید مدارک علمی

Abstract

پایان‌نامه‌ها و رساله‌های الکترونیکی، نسل جدیدی از مدارک علمی محسوب می‌شوند که دیجیتالی‌زاد هستند و تمامی مراحل تهیه آنها از مفهوم‌سازی و نوشتن گرفته تا آرشیو و مجموعه‌سازی و سازماندهی، همه به‌صورت الکترونیکی و بدون دخالت ابزارهای چاپی انجام می‌شود. این مدارک نتیجه کاربرد وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه اطلاع‌رسانی و ارتباطات علمی هستند، به همین دلیل نیز اقبال روزافزونی در میان دانشگاه‌های جهان نسبت به این مدارک دیده می‌شود. ماهیت دیجیتالی این منابع سبب شده است مسائل مربوط به آنها مانند تولید، حفاظت و نگهداری، دسترسی، و حقوق پدیدآورندگان جدا از همتایان چاپی مورد توجه قرار گیرد. از این‌رو، در این مقاله پس از تعریف این مدارک و ارائه چرخه حیاتشان، مزایای آنها بیان می‌شود. در ادامه نیز ابعاد گوناگون پایان‌نامه‌ها و رساله‌های الکترونیکی شامل کاربرد چندرسانه‌ای‌ها، حقوق پدیدآورندگان، دسترسی، حفاظت، قالب‌های نشر، آموزش کاربران، و تأثیر آنها بر کتابنامه‌ها به‌طور مشروح بحث خواهد شد.