بررسی اثرات سطوح تنش خشکی بر روی فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و برخی صفات فیزیولوژیکی در ارقام حساس و مقاوم به خشکی گندم (Triticum aestivum L.)

Abstract

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیکی ارقام حساس و مقاوم به خشکی گندم آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. کرت‌های اصلی، شامل پنج سطح مختلف آبیاری (FI، آبیاری به میزان نیاز آبی گیاه، FI 75%، FI 50% و FI 25% به ترتیب آبیاری به میزان 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی گیاه در تیمار FI و NI تیمار بدون آبیاری)، و ﻛﺮتﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ، ﺷﺎﻣﻞ ارﻗﺎم حساس (گاسکوژن و سایونز) و رقم ﻣﺘﺤﻤﻞ (آذر 2) به خشکی گندم بودند. نتایج نشان داد که میزان اسید‌آسکوربیک فقط تحت شرایط تنش شدید افزایش یافت و سایر سطوح تنش تأثیری بر میزان این متابولیت نداشتند. افزایش شدت تنش خشکی منجر به افزایش میزان گلیسین‌‌بتائین و افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. همچنین میزان زیر واحد بزرگ روبیسکو با افزایش سن گیاه و در اثر تنش خشکی در ارقام حساس و مقاوم کاهش یافت. در مراحل خمیری و گل‌دهی انجام آبیاری سبب کاهش میزان غلظت مالون دی‌آلدئید شد. به طور کلی، تحت شرایط تنش، فعالیت آنزیم پراکسیداز و غلظت مالون‌دی‌آلدئید در رقم مقاوم به خشکی (آذر2) نسبت به ارقام حساس افزایش بیشتری نشان داد. نتایج کلی این مطالعه نشان داد که ارقام متحمل و حساس به تنش خشکی پاسخ‌های فیزیولوژیک متفاوتی نسبت به تنش خشکی از خود نشان می‌دهند. نتایج این تحقیق می‌تواند اصلاحگران را در انتخاب رقم مناسب نسبت به تنش خشکی کمک نماید.