بررسی نظام معیشتی مردمان شمال غرب ایران در عصر آهن بر مبنای پژوهش‌ های باستان‌شناسی‌‌زیستی در تپه حسنلو

Abstract

شمال‌‌غرب ایران به‌عنوان یکی از مناطق کلیدی در مطالعات باستان‌‌شناسی ایران به‌ویژه در عصر آهن و دوره‌ی آغاز تاریخی همواره مورد توجه پژوهشگران مختلف بوده است. تپه‌ی حسنلو به سبب کاوش‌های گسترده و توالی گاهنگاری موجود در آن، از جمله مهم‌ترین محوطه‌های منطقه است که مطالعات به نسبت کاملی روی مواد فرهنگی مختلف آن به انجام رسیده است. بررسی نظام‌ معیشتیِ مردمان ساکن در این محوطه به‌‌طور هدفمند و جامع صورت نگرفته و پرداختن به آن ضرورت دارد. پرسش اصلی این است که کشاورزی، دامپروری و به‌‌طور کلی اقتصاد معیشتی در این دوره چه وضعیتی داشته است؟ نوشتار حاضر این هدف را دنبال می‌کند تا با استفاده از دانش باستان‌‌شناسی‌‌زیستی به بررسی الگوهای معیشتی و چگونگی برهمکنش انسان با زیست‌‌محیط خود طی عصر آهن در این محوطه به‌‌طور اخص، و شمال‌‌غرب ایران به‌‌طور اعم بپردازد. برای رسیدن به هدف فوق، از نتایج پژوهش‌های انسان‌شناسی‌‌زیستی، باستان‌‌گیاه‌‌شناسی و باستان‌‌جانورشناسی بهره گرفته شده است. سعی‌بر آن است که با ترکیب نتایج حاصل از مطالعات مذکور و همچنین یافته‌های باستان‌‌شناسی و مدارک تاریخی، نظام کشاورزی و دامپروری در این محوطه بازسازی شود. نتایج این پژوهش بیانگر وجود نظام کشاورزی و دامپروری توسعه‌‌یافته در تپه‌ی حسنلو در اواخر هزاره‌ی دوم و هزاره‌‌ی اول ق.م. است.