تدفین عصر آهن در مرکز فلات ایران مطالعه ی موردی: محوطه ی سفالین، پیشوا

Abstract

با نگاهی به پیشینه‌ی مطالعات عصر آهن مرکز فلات ایران متوجه می‌شویم، مرکز فلات ایران می‌تواند به‌عنوان یک محور مطالعاتی عصر آهن به‌ویژه منطقه‌ی تهران، ورامین، پیشوا و جوادآباد در مرکز فلات ایران، جایی‌که محوطه‌ی سفالین در آن واقع است، باشد. محوطه‌ی سفالین در شمال شهر پیشوا و شرق دشت ری (دشت ورامین-پیشوا) قرار دارد. این محوطه هرچند به‌خاطر مواد فرهنگی استقراری از دوره‌ی آغاز نگارش بیشتر شناخته شده، ولی شواهد باستان‌شناسی، دال‌بر استفاده‌ی ‌جامعه‌ی عصر آهنی از این محوطه نیز می‌باشد. در این محوطه تاکنون بخش استقراری و قبرستان عصر آهنی که در مرکز فلات ایران تا حدودی شناخته شده هستند، به‌دست نیامده است، اما شاهد تدفین‌های منفرد و پراکنده در این محوطه هستیم. در این پژوهش تدفین و گورنهاده‌های عصر آهنی که از کارگاه‌های مختلف کاوش و هم‌چنین یافته‌های سطحی به‌دست آمده، طبقه‌بندی و سپس جایگاه سفالین در این عصر و منطقه شرق دشت ری در کنار استقرارگاه‌های عصر آهنی مرکز فلات ایران، در یک نگاه کلی مورد بازبینی و ارزیابی قرار می‌گیرد. در این بازبینی هدف شناخت جوامع عصر آهنی به‌ویژه در مرکز فلات ایران و ارتباطشان با نظریه‌های مختلف درخصوص این جوامع است. پرسش اساسی این پژوهش، چگونگی ارتباط تدفین‌های عصرآهن سفالین بر‌اساس گورنهاده‌ها با تفاوت‌های تکنولوژیکی جوامع عصر آهنی با سایر استقرارگاه‌های شاخص در مرکز فلات ایران است. در این بررسی تدفین و سنت‌های مرتبط با آن، به‌عنوان بازتابی از جنبه‌های روحانی/ آیینی فرهنگ‌های بشری به‌همراه گورنهاده‌های آن در بازسازی جوامع عصر آهن به‌ویژه ساختار جوامع و طبقات اجتماعی به ما کمک شایانی می‌نمایند. از این‌رو، هدف نهایی این پژوهش آن است با تمام شباهت‌های فرهنگی، بتواند تا چشم‌اندازی پیرامون چگونگی و نحوه‌ی پراکندگی استقرارگاه‌های عصر آهنی در مرکز فلات ایران به‌ویژه در دشت ورامین-پیشوا پیشنهاد نماید.