بررسی، طبقه بندی و مقایسه سردوک های دوره مس- سنگی چارآرو (حوضه ی رودخانه ی سیمره، لرستان)

Abstract

هنر و صنعت ریسندگی و بافندگی در ایران از درون غارها شروع شده و نشانه‌های مربوط به آن ضمن کاوش‌های باستان‌شناسی غار هوتو و کمربند به‌دست آمده است. ریسندگی ‌و بافندگی یکی از حرفه‌های پررونق ایران بوده و به‌علت نیاز اساسی و پرمصرفش در همه ادوار تلاش گردیده تا در زمینه تولید آن خودکفا شده و افزون بر این، اسناد و مدارکی ثابت می‌کند که در مقاطعی از تاریخ، منسوجات ایرانی جنبه صادراتی قوی داشته است. برای درک مطالعات فرآیند تولید الیاف، منابع اطلاعاتی این صنعت را باید جستجو کرد. مطالعات بر یافته‌های باستانی، مواد گیاهی و جانوری تمرکز دارند. یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در زمینه تولید الیاف، "سردوک‌های نخ‌ریسی" هستند. تحلیل و مطالعات باستان‌شناختی سردوک‌های نخ‌ریسی براساس: گونه‌شناسی، دسته‌بندی و دیگر شواهد باستان‌شناسی، با ارایه دو فاکتور: استقرار در روستاها و رَمه‌داری با استفاده از شواهد موجود مبتنی‌بر قوم‌باستان‌شناسی، زمینه مطالعه‌ی تولید الیاف و صنعت ریسندگی را فراهم می‌آورد. انگیزه برای اسکان و در نتیجه رشد مراکز روستانشینی عنوانی است که در تحقیقات تولید الیاف مورد توجه قرار می‌گیرد، هم‌چنین رَمه‌داری را باید به‌عنوان پایه‌ی حیاتی در توسعه و تولید الیاف زاگرس مورد توجه قرار داد. می‌توان با فرض ارتباط بین رَمه‌داری و تولید الیاف، درک بهتری از جزییات و سازمان‌دهی در باب تولید منسوجات ارایه کرد. در این پژوهش از طریق ارایه‌ی گونه‌شناسی سردوک‌ها و الگوهایی برای سازمان‌دهی تولید الیاف و منسوجات، مبتنی‌بر مطالعات قوم‌باستان‌شناسی با بررسی تعداد 26 عدد سردوک‌های به‌دست آمده از فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناختی تپه‌ی چارآرو، به‌تحلیل صنعت ریسندگی دوره مس‌سنگی زاگرس در بخش رودخانه سیمره پرداخته می‌شود.