بررسی نشانه های تصویری لوح «زن ریسنده» متعلق‌به دوران ایلام جدید

Abstract

لوح نیمه‌برجستۀ زن ریسنده‌ از آثار به‌جای‌مانده از دوران ایلام جدید با مضمونی روایتگر است. پرسش اینجاست که آیا این تصویر در پایین‌ترین سطح نشانه‌سازی قرار می‌گیرد و فقط روایتگر صحنه‌ای از فعالیت بانویی از طبقۀ مرفّه جامعۀ ایلامی است یا سطح بالاتری از معنا را در قالب نمادپردازی و تجسم ایزدبانو در بر دارد. در این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ‌تطبیقی براساس مقایسۀ اجزای تصویر با سایر متون تاریخی موجود (مُهرها، الواح و مجسمه‌های به‌جای‌مانده) به بررسی مفاهیم احتمالی اجزای تشکیل دهندۀ این لوح پرداخته خواهد شد. با توجه به از‌میان‌رفتن بافت اجتماعی و فرهنگی پدیدآورندۀ اثر، نبود متن مرتبط با آن، و عدم اشاره به مکان کشف اثر در منابع، از مجموع نشانه‌های تصویریِ به‌کاررفته و البته باقی‌مانده بر این لوح در تفسیر (خوانش) جدید از آن استفاده شده ‌است. این تفسیر برمبنای شباهت‌های صوری و ظاهری با نقوش به‌جای‌مانده از تمدن‌های ایلام و بین‌النهرین و همچنین نمادپردازی ایزدبانوان در تمدن‌های تاریخی و باستانی بنا شده ‌است. براساس نشانه‌های به‌کار‌‌رفته در روایت تصویری لوح «زن ریسندۀ ایلامی»، این لوح می‌تواند بیانگر ایزدبانویی در حال ریسندگی یا با معنای نمادین ایزدبانویی در حال رشتن رشتۀ سرنوشت باشد.