مطالعه تطبیقی نقوش " درون‏ترکیبی" در نگارگری ایران و دوره سلاطین مغولی هند و آثار آرکیم بولدو "نگاره شتر و ساربان ، پری چنگ نواز سوار بر شتر و تابلو پرتره زمین"

Abstract

در اساطیر، افسانه‏ها، داستان‏ها، ادبیات و هنرتمدن‏های مختلف همیشه موجودات تخیلی دارای جذابیت و اهمیت بوده‏اند از جمله آن‏ها گونه‏ای است که به آن موجودات " درون‏ترکیبی" گفته می‏شود که بدن آن‏ها در درون، از کنار هم نهی و در هم تنیدگی جانداران گوناگون و گاهی اشیاء و طبیعت شکل گرفته است که در نهایت یک چهره یا پیکره کلی واحد از یک حیوان و یا انسان ایجاد می‏شود، که در نگارگری ایران و هند مغول، و از سوی دیگر در پرتره‏های آرکیم بولدو به کار می‏رفته است. هدف از این پژوهش شناسایی اشتراکات تصویری بین این سه اثر است که آن‏ها را از لحاظ ساختاری بسیار به هم نزدیک می‏کند. در این راستا این پرسش ها مطرح می شود: چه شباهت‏هایی بین اثر آرکیم بولدو با دو نگاره ایرانی و مغولی وجود دارد؟ و بیشترین موجودات تشکیل دهنده در سه نگاره انتخابی چه موجودات و از چه گونه‏ای هستند؟ بین این نقوش در نگارگری ایران و هند با نقاشی‏های آرکیم بولدو به لحاظ شیوه چینش، ترکیب‏بندی و استفاده از موجودات جان‏دار و بی‏جان، شباهت‏هایی وجود دارد و نوع ترکیبات نیز قابل ملاحظه است. در هر سه این موارد با یک شکل کلی از تنه یا سر یک موجود زنده به صورت نیم‏رخی از انسان یا حیوان مواجه‏ایم که درون این شکل کلی، از دیگر پیکره‏های انسانی و حیوانی پر شده است. همچنین در سه نگاره انتخابی، حیوانات بیشترین عنصر سازنده پیکره‏های کلی هستند و در میان آن‏ها استفاده از گونه پستانداران بیشترین کاربرد را در تصویرپردازی پیکره‏های کلی شتر و پرتره زمین دارد. این پژوهش توصیفی با رویکرد تطبیقی است.