تأثیر هنر ایران بر سفالگری چین با تأکید بر دورۀ اسلامی

Abstract

ایران و چین به‌عنوان دو تمدن بزرگ و کهن، یکی درشرق آسیا ودیگری در غرب آسیا، همواره در طول تاریخ روابطی دیرینه و گسترده داشته‌اند. این دو کشور در قبل از اسلام در ایران تنها از طریق جاده زمینی و مشهور ابریشم و بعد از اسلام از راه دریایی با یکدیگر در ارتباط بودند، که این روابط در سه زمینۀ مهم تجارت، مذهب و روابط سیاسی قابل بررسی هستند. این ارتباطات و رفت‌وآمد‌های تجاری بین دو کشور در طول تاریخ تأثیرات فراوانی بر هنرهای آن‌ها داشته است. بررسی این تعاملات اغلب منجر به بازگویی تأثیر هنر چین بر ایران بوده و در این میان تأثیرات هنر ایران بر چین چندان بیان نگردیده و حتی نادیده گرفته شده است. این تأثیرگذاری هم در قبل از اسلام و هم در بعد از اسلام در ایران قابل مشاهده است؛ اما باید گفت که این تأثیرگذاری در بعد از اسلام بیشتر بوده و مدارک و آثار بیشتری هم از این دورۀ باقی مانده است. در این نوشتار می‌کوشیم که با روشی تاریخی-‌تحلیلی و با مطالعۀ منابع تاریخی کهن و نیز مشاهدۀ آثار هنری باقی‌مانده از دو تمدن ایران و چین به بررسی چگونگی تأثیر هنر ایران بر هنر چین بپردازیم. با توجه به نتایج می‌توان گفت که هنر ایران نیز هنر چین به‌خصوص سفالگری آن در دوره‌های مختلف تاریخی تأثیر داشته است. با بررسی ظروف سفالی چین می‌توان نشانه‌هایی از تأثیر هنر ایران را در سه مشخصۀ شکل ظروف، تکنیک لعابکاری و نقوش روی آن‌ها مشاهده کرد.