هیدروژئوشیمی و بررسی کیفیت آب سد مخزنی مهاباد، استان آذربایجان غربی

Abstract

سد مخزنی مهاباد منبع اصلی تامین آب آشامیدنی شهر مهاباد و اغلب روستاهای اطراف پایین‌دست آن می‌باشد. جهت بررسی کیفیت آب سد مهاباد و سرشاخه‌های اصلی آن، پارامترهای pH، EC، TDS، TH، TA، دما، شوری و غلظت کاتیون‌ها و آنیون‌های اصلی آب و برخی از عناصر فلزی و سنگین اندازه‌گیری شد. برای این منظور تعداد 5 نمونه آب برای تجزیه شیمیایی کاتیون‌ها و آنیون‌های اصلی آب و 11 نمونه آب برای تجزیه برخی از عناصر فلزی و سنگین از محل ایستگاه‌های طراحی‌شده نمونه‌برداری شدند. بر اساس نتایج تجزیه‌های شیمیایی و مقایسه با مقادیر مجاز اشاره شده در استانداردهای بین المللی، غلظت کاتیون و آنیون‌های اصلی آب و مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونه‌های آب محدوده مورد مطالعه در دامنه مقادیر مجاز تعیین شده قرار گرفتند. این بررسی‌ها همچنین نشان داده است که بیشتر نمونه‌های آب سرشاخه‌های بالادست از نظر شرب تمامی نمونه‌های آب ایستگاه‌ها از نظر Cd و در مواردی از نظر Pb دارای آلودگی می‌باشند و بر اساس میزان سختی کیفیت تقریبا قابل قبول تا مناسبی دارند. بیشترین غلظت کل فلزات اندازه‌گیری شده در نمونه‌های آب محدوده مورد مطالعه مربوط به عناصر Cd و Pb با مقادیر به ترتیب μg/l130 و μg/l5/34 در ایستگاه KDT3 است که در مقایسه با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی به ترتیب 26 و 5/3 برابر حد مجاز می‌باشند. آلودگی Cd و Pb در ایستگاه KDT3 می‌تواند هم منشا انسان‌زاد و هم زمین‌زاد داشته باشد. علاوه بر این، کیفیت آب از نظر آبیاری در طبقه C2S1 (شوری پایین) و کیفیت مناسب برای مصارف کشاورزی واقع شده است. نمودار پایپر نیز نشان می‌دهدکه نوع آب‌های منطقه از نوع بی‌کربناته – کلسیک است. کیفیت آب از لحاظ مصارف صنعتی به دلیل سختی‌کل بالا نیاز به نرم‌کردن قبل از مصرف دارند. کیفیت آب برای دام از نظر تمام عناصر مورد تجزیه به جز کادمیوم مناسب می‌باشند.