بررسی نگار ه « وقتی خلیفه با جعفر صحبت می دارد » از مجموعه هزار و یک شب مصور صنیع الملک با رویکرد چندصدایی باختین

Abstract

کتاب هزارویک شب بین سال‌های 1268 تا 1271ق، زیر نظر ابوالحسن غفاری (صنیع الملک) در «مجمع‌الصنایع» ناصری، مصور شده ‌است.متن مورد مطالعه‌ی این نوشتار یکی از چالش برانگیزترین نگاره‌های این مجموعه‌‌‌ی شش جلدی ست. مجلسی که با عنوان «خلیفه با جعفر صحبت می‌دارد.»، از سایر مجالس کتاب قابل تشخیص است: (مجلس میانی در تصویر«1»). این نوشتار تلاش دارد، با بهره‌گیری از عناصر «درون متنی» از قبیل نشانه‌های تصویری و کلامی موجود در متن و همین طور سود جستن از عناصر «برون متنی» ازجمله: مؤلف، جامعه و مستندات تاریخی، با به خدمت گرفتن عناصر پیرامتنی(نگاره‌های قبل و بعد از این مجلس) به خوانش و تفسیر متن بپردازد. نگارندگان در فرایند خوانش این اثر از نظریه‌ی «گفت‌وگومندی»[1] و«چندصدایی»[2] «میخاییل باختین»[3] سود برده‌اند و با استفاده از مطالب مطرح شده توسط باختین و دیگر منتقدان پساباختینی، در نهایت این سؤال را مطرح می‌کنند که: در این نگاره، به‌راستی، چه کسانی با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند؟ سپس ضمن مطرح کردن چندین پاسخ و گزینه، انتخاب را به رأی خوانندگان واگذار می‌کنند. چرا که یکی از ویژگی‌های چند صدایی بودن یک اثر این است که: هیچ صدایی بر صداهای دیگر برتری ندارد. [1]Dialogisme [2] Polyphonique [3]Mikhail Bakhtin(1895-1975)