بررسی روند تغییرات بیشینه‌ دما در استان کهگیلویه ‌و ‌بویراحمد (مطالعه موردی: منطقه دشت‌روم)

Abstract

فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهم‌ترین بحث در قلمرو علوم محیطی می‌باشد. زیرا سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می‌توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه‌ی انحراف احتمالی دمای بیشینه‌ی ایستگاه کلیماتولوژی دشت روم، واقع در بیست کیلومتری شهر یاسوج (مرکزاستان کهگیلویه وبویراحمد)، از حالت نرمال می‌باشد که در آن داده‌های مربوط به دماهای بیشینه‌ی این ایستگاه در طی دورۀ آماری (1387-1366) مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش، از روش ناپارامتری من-کندال استفاده شد که در این روش با به‌کارگیری آماره‌ی این آزمون، وجود یا عدم وجود روند تغییرات دمایی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها، بیانگر وجود روند کاهشی و معنی‌دار در برخی از سری‌های زمانی است که نشان دهندۀ آن است که بیشینه‌ی دمای هوا در منطقه در حال کاهش است. ضمن اینکه هیچ روند افزایشی معنی‌داری توسط آزمون مورد تأیید قرار نگرفت. روند کاهشی دمای بیشینه در ماه‌های خرداد، تیر، آذر و مرداد به ترتیب با مقادیر 58/2-، 4/2-، 34/2- و 28/2- (آماره‌ی من-کندال) شدیدتر از سایر ماه‌ها بوده است. همچنین بیشترین کاهش بیشینه‌ی دما به لحاظ فصلی، در فصل تابستان به مقدار 18/2- رخ داده است. در مقیاس سالانه نیز، روند کاهشی دمای بیشینه در طی دوره آماری مورد مطالعه، به مقدار 97/1-، به خوبی نمود پیدا کرده است. سطح اطمینان معنی‌داری روند تغییرات در تمامی سری‌های ذکر شده، به استثنای خرداد ماه (99 درصد)، 95 درصد می باشد. در سایر سری‌ها نیز، روند افزایشی یا کاهشی بیشینه‌ی دما از نوع نوسانات ناگهانی و کوتاه مدت می باشد.