بررسی همدیدی موج گرمای آوریل 2008 ایران

Abstract

در این تحقیق به شناسایی و علت وقوع موج گرمای آوریل 2008 به عنوان یکی از فراگیرترین امواج گرمایی در ایران پرداخته می‌شود. از آنجائی که شناخت عمیق چنین پدیده هایی فقط با استفاده از داده های زمینی امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذا بررسی شرایط همدیدی و عوامل مؤثر جوی بیش از بیش ضروری است. جهت مطالعه همدیدی چگونگی رخداد موج گرمای موردنظر، داده‌های بازکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، دمای هوا و همچنین مؤلفه نصف‌النهاری و مداری باد در سطوح مختلف با قدرت تفکیک 5/2 در 5/2 درجه اخذ گردید و در گام بعد، نقشه های میانگین و آنومالی فشار و ارتفاع ژئوپتانسیلی در ترازهای مختلف، فرارفت هوای گرم و نقشه‌‌ی ضخامت با استفاده از نرم افزار GrADS رسم شد. نتایج بررسی همدیدی نشان داد که وجود کم‌فشار حرارتی در سطح زمین و استیلای پرفشار جنب حاره عامل اصلی این موج گرما بوده است. شکل‌گیری مرکز کم‌فشار حرارتی در تراز پایینی جو بر روی سودان و گسترش زبانه های آن از سمت جنوب و جنوب غربی بر روی ایران، باعث مکش هوای گرم و خشک مناطق بیابانی مانند عربستان و عراق به سمت ایران می شود. از طرفی پرفشار جنب حاره که از نوع هسته گرم می باشد، وقتی در سطوح میانی تروپوسفر شکل می‌گیرد بر اثر فرونشینی هوا در داخل آن، دما به مقدار زیادی افزایش می یابد. در نتیجه این شرایط انباشت گرما شکل می‌گیرد و تداوم آن برای چند روز موجب شکل گیری موج گرمای طولانی مدت با دمای بالا می شود.