ارزیابی روش های برآورد تابش خورشیدی برای محاسبه تبخیرتعرق گیاه مرجع (مطالعه موردی: خرم آباد)

Abstract

تابش خورشیدی عاملی بسیار مهم در معادله‌های برآورد تبخیر و تعرق گیاه می‌باشد و تخمین مناسب آن در توسعه مدل‌های شبیه سازی رشد گیاهان اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش 10 مدل برآورد تابش خورشیدی و تأثیر آن‌ها روی هفت مدل برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع در شهرستان خرم‌آباد ارزیابی شد. تابش خورشیدی مورد نیاز از معادله‌های پنمن‌مونتیث ، هارگریوز‌سامانی ، ایرماک ، آلن ، آناندل ، خودکالیبره ، باهل ، گلور و مک‌کلوچ ، بریستو و‌کمبل و آنگستروم‌پروسکات محاسبه و در معادله‌های تبخیر و تعرق فائو ‌پنمن‌مونتیث ، پریستلی‌تیلور ، ایرماک، تورک ، دورنبوس پرویت ، مک‌گینز بوردن و آبتیو به کار گرفته شد. تبخیر و تعرق محاسبه شده با مقادیر اندازه‌گیری شده با چهار لایسی‌متر در دوره رشد (مارس، آوریل، مه و ژوئن) مقایسه و برای ارزیابی نتایج به دست آمده، از معیارهای آماری MBE،RMSE ، t و R2/t استفاده گردید. نتایج نشان داد تبخیر و تعرق مرجع محاسبه شده با تمام مدل‌های تابش خورشیدی توسط معادله‌های ایرماک و مک‌گینز بوردن کمتر از مقادیر اندازه‌گیری شده بود و مدل تابش ‌پنمن‌مونتیث به کارگرفته شده در معادله‌های فائو ‌پنمن‌مونتیث، پریستلی‌تیلور و دورنبوس‌پرویت موجب شد که مقادیر تبخیر و تعرق محاسبه شده، جواب نزدیک‌تری نسبت به لایسی‌متر نشان دهد. همچنین مدل تابشی خودکالیبره در معادله تبخیر و تعرق تورک با R2/t برابر با 38/0 دارای بهترین نتیجه و مدل تابش ‌پنمن‌مونتیث در معادله دورنبوس و پرویت با R2/t برابر با 27/ 0 در مرتبه دوم نسبت به دیگر مدل‌ها قرار گرفت.