مقایسه روش‌های مختلف برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل با روش فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: منطقه سپیدان)

Abstract

تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌یکی ‌‌از ‌‌عوامل ‌‌مهم ‌‌چرخه ‌‌هیدرولوژی ‌‌است ‌‌که ‌‌باید ‌‌در ‌‌طرح‌های ‌‌آبیاری ‌‌و ‌‌زهکشی ‌‌برآورد ‌‌شود. ‌‌نتایج ‌‌مطالعات ‌‌مختلف ‌‌نشان ‌‌داده ‌‌است ‌‌که ‌‌در ‌‌فقدان ‌‌لایسیمتر، ‌‌روش ‌‌فائو- ‌‌پنمن- ‌‌مانتیث ‌‌تخمین ‌‌قابل ‌‌قبولی ‌‌از ‌‌مقادیر ‌‌تبخیر ‌‌و ‌‌تعرق ‌‌ارائه ‌‌می‌نماید، ‌‌ولی ‌‌به ‌‌دلیل ‌‌نیاز ‌‌به ‌‌وجود ‌‌پارامترهای ‌‌زیاد ‌‌هواشناسی ‌‌دارای ‌‌محدودیت ‌‌می‌باشد. ‌‌از ‌‌این ‌‌رو ‌‌روش‌های ‌‌غیرمستقیم ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌که ‌‌به ‌‌داده‌های ‌‌کمی ‌‌احتیاج ‌‌دارند ‌‌بایستی ‌‌برای ‌‌شرایط ‌‌اقلیمی ‌‌هر ‌‌منطقه ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گیرند. ‌‌در ‌‌این ‌‌پژوهش ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌وسیله‌ی ‌‌نرم‌افزار ‌‌Ref-ET ‌‌و ‌‌با ‌‌بکارگیری ‌‌داده‌های ‌‌هواشناسی ‌‌ایستگاه ‌‌سینوپتیک ‌‌سپیدان ‌‌در ‌‌طی ‌‌سال‌های ‌‌آماری ‌‌1383 ‌‌تا ‌‌1394 ‌‌محاسبه ‌‌شد. ‌‌ارزیابی ‌‌نتایج ‌‌روش‌های ‌‌مختلف ‌‌با ‌‌روش ‌‌استاندارد ‌‌فائو-پنمن-مانتیث ‌‌صورت ‌‌گرفت. ‌‌کارایی ‌‌روش‌های ‌‌مورد ‌‌مقایسه ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌آماره‌های ‌‌ریشه ‌‌میانگین ‌‌مربع ‌‌خطا ‌‌(RMSE) ‌‌و ‌‌میانگین ‌‌خطای ‌‌مطلق ‌‌(MAE) ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گرفت. ‌‌نتایج ‌‌نشان ‌‌داد ‌‌که ‌‌روش‌های ‌‌با ‌‌پایه ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌(ASCE ‌‌st ‌‌PM، ‌‌ASCE ‌‌PM ‌‌rs، ‌‌ASCE ‌‌PM) ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌03/0، ‌‌079/0، ‌‌079/0 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌021/0، ‌‌068/0، ‌‌069/0 ‌‌مناسب‌ترین ‌‌روش‌ها ‌‌برای ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌شمار ‌‌می‌آیند ‌‌و ‌‌روش‌های ‌‌FAO ‌‌24Rd ‌‌و ‌‌FAO ‌‌Pan ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌426/1، ‌‌338/2 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌186/1، ‌‌072/2 ‌‌دارای ‌‌کمترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌فائو ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌هستند. ‌‌بنابر ‌‌این ‌‌در ‌‌صورت ‌‌کمبود ‌‌آمار ‌‌مورد ‌‌نیاز ‌‌برای ‌‌بکارگیری ‌‌روش ‌‌فائو–پنمن-مانتیث ‌‌در ‌‌منطقه ‌‌سپیدان ‌‌می‌توان ‌‌روش‌های ‌‌دارای ‌‌بیشترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌مرجع ‌‌را ‌‌به ‌‌عنوان ‌‌بهترین ‌‌شاخص ‌‌برای ‌‌اندازه‌گیری ‌‌و ‌‌بررسی ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌و ‌‌نیاز ‌‌آبی ‌‌گیاهان ‌‌در ‌‌نظر ‌‌گرفت.