توسعه مدل تحلیل ریسک خشکسالی در سامانه‌های تأمین آب کشاورزی شبکه آبیاری رودشت شمالی با استفاده از شبکه بیزین

Abstract

<strong>کشاورزی از مهمترین بخش­های اقتصادی ایران و بزرگترین مصرف کننده منابع آب سطحی و زیرزمینی به­حساب می­آید. از آنجایی که خطرات مختلفی سامانه­های تأمین آب کشاورزی را تهدید می­کند، لذا توسعه چارچوب تحلیل ریسک به­منظور شناسایی و بررسی میزان تأثیر خطرات پیش­روی سامانه­های مذکور در پیش­برد توسعه پایدار کشاورزی اجتناب­ناپذیر است. از این رو، تحقیق حاضر برای نخستین بار اقدام به توسعه مدل تحلیل ریسک خطر خشکسالی در سامانه تأمین آب کشاورزی با کمک شبکه بیزین نموده است. ساختار این مدل، که متشکل از گره­ها و ارتباط بین آنها است، به­گونه­ای طراحی شده که با استفاده از اطلاعات دبی رودخانه، آب رهاسازی شده از سامانه انحراف آب بالادست شبکه، حجم آب زیرزمینی برداشت شده و تقاضای شبکه آبیاری، مقدار ریسک سامانه تأمین را ارزیابی کند. به­منظور بررسی توانایی مدل توسعه داده شده، تحلیل ریسک سامانه تأمین آب کشاورزی شبکه آبیاری مدرن رودشت اصفهان مورد بررسی قرار گرفت.</strong><strong>مقادیر ریسک سامانه تأمین آب شبکه رودشت در بازه صفر تا 11/58 % و به‏طور متوسط برابر 82/39%</strong><strong>(برای 78 رویداد مختلف)</strong><strong>برآورد شد. نتایج نشان داد که این مدل در دو بخش آموزش و آزمایش به ترتیب با مقدار جذر میانگین مربعات خطا 09/0 و 1/0، ضریب تبیین 85/0 و 75/0 و شاخص کل عملکرد 74/0 و 82/0 دارای دقت و عملکرد مناسبی در برآورد ریسک است. نتایج این تحقیق و مدل ارایه شده به بهره­برداران و تصمیم­گیرندگان کمک می­کند تا برنامه­ریزی بهتری برای تخصیص آب آبیاری بر اساس ریسک‏های پیش‏بینی شده در شرایط خشکسالی هیدرولوژیکی ارائه نمایند.</strong>