تبیین و تحلیل جریان اسلامی سازی علوم و آثار آن بر تعلیم و تربیت

Abstract

گاه تحولات روزافزون بشر در حوزه های گوناگون "انقلاب های صنعتی" سالهای اول قرن هفدهم است. اندیشه مدرنیته نیز در همین دوران شکل می گیرد. مهم ترین ویژگی اندیشه مدرنیته "اومانیسم" است. غرب، خاستگاه این تمدن نوین بوده است. اندیشه مدرن تدریجاً به دیگر سرزمین های غیر غربی گسترش یافت. اسلام در حکم یکی از تمدن های غیر غربی خواه ناخواه می باید با این تمدن نوین مواجه می شد. از بدو مواجهه مسلمانان با تمدن نوین غرب به طور پراکنده تلاش هایی در این جهت صورت گرفته است. نخستین تلاش های سازمان یافته در حوزۀ تعلیم و تربیت در سال 1977 با برگزاری کنفرانس "تعلیم وتربیت مسلمانان" در شهر مکه آغاز شد. تفکر "اسلامی سازی علوم" نیز در همین کنفرانس مطرح و بعدها دنبال شد. با گذشت سال ها از این رویداد، حتی مدعیان این تفکر نیز از روند تحقق مطلوب آن اظهار رضایت نمی کنند. چرایی عدم تحقق مطلوب این نظر و به تبع آن تعلیم و تربیت وجه مسئله خیز مقاله حاضراست. رویکردهایی که مسلمانان برای اسلامی سازی علوم در نظر گرفته اند، عبارت اند از: استنباطی، سنت گرایانه، تغییر پارادایم و تغییر پیش فرض. هر کدام از این رویکردها دلالت هایی را برای تعلیم و تربیت دربردارد و در جهت تحقق مطلوب خود نیازمند توجه به سه حوزۀ انتقادی، معرفت شناسانه، دین شناسانه و تربیتی است.