الگویی برای پژوهش در ارزشیابی تحصیلی بر اساس دیدگاه هرمنوتیک

Abstract

دیدگاه تأویلی، چون رویکردی در علوم انسانی، در دهه های اخیر بار دیگر احیا شده است. اصول این دیدگاه در مطالعات تربیتی نیز به کار گرفته شده است. در مقاله حاضر، کاربرد خاصی از این اصول در قلمرو پژوهش درباره ارزش یابی پیشرفت تحصیلی مطرح گردیده است. در این کاربرد، نکته اصلی در دیدگاه تأویلی – یعنی چرخه تأویل – در چارچوب آرای هایدگر و گادامر مورد تأکید است. بر این اساس، چهار گام برای انجام دادن پژوهش در ارزش یابی پیشرفت تحصیلی پیشنهاد می گردد. در گام نخست، پژوهشگر می کوشد این مسئله را مشخص کند که آیا معلم در جریان ارزش یابی به پیش فهم های خود توجه دارد؟ این از آن روست که ارزش یابی، همچون هر فعالیت شناختی دیگری یا ذهنی تهی آغاز نمی شود. در گام دوم، پژوهشگر به ملاحظه این امر می پردازد که آیا معلم کوشش می کند به افق فکری دانش آموزان وارد شود. درنتیجه در گام نخست مطرح بود، مبادرت می کند؟ سرانجام در گام چهارم، مرحله نهایی تفسیر معلم مورد نظر اتفاق می افتد. بر اساس دیدگاه تأویلی، این تفسیر نهایی در حالت مطلوب، امتزاج افق ها را به نمایش خواهد گذاشت؛ امتزاج میان افق فکری معلم و افق فکری دانش آموزان.