تأثیر مقادیر مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد پیاز و بهره‌وری مصرف آب در سه روش آبیاری

Abstract

<strong>به‌منظور</strong><strong>بررسی</strong><strong>تأثیر</strong><strong>سطوح</strong><strong>مختلف آبیاری،کود نیتروژن و روش­های آبیاری</strong><strong>بر</strong><strong>عملکرد و</strong><strong>اجزای</strong><strong>عملکرد</strong><strong>پیاز،</strong><strong>آزمایشی</strong><strong>به</strong><strong>صورت</strong><strong>اسپلیت</strong><strong>پلات (کرت­های خرد­شده)</strong><strong>فاکتوریل در قالب</strong><strong>طرح</strong><strong>بلوک</strong><strong>کامل</strong><strong>تصادفی با 48 تیمار</strong><strong>در</strong><strong>سه</strong><strong>تکرار</strong><strong>و</strong><strong>به</strong><strong>مدت</strong><strong>دو</strong><strong>سال</strong><strong>در مزرعه تحقیقاتی شهرستان زهک اجرا گردید. روش آبیاری به عنوان تیمار اصلی و ترکیب مقدار کود نیتروژن و آب آبیاری به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. تیمارهای کودی شامل چهار سطح کود نیتروژن از منبع اوره (130، 5/97، 65 و 5/32 کیلوگرم در هکتار) بود. کشت پیاز به­صورت نشایی در سال­های 1394 و 1395 و آبیاری به­صورت آبیاری­سطحی، آبیاری قطره­ای سطحی و آبیاری قطره­ای­زیرسطحی انجام شد. </strong><strong>بیشترین مقدار عملکرد و بهره­وری مصرف آب آبیاری در سیستم آبیاری­قطره­ای زیرسطحی( 42/28تن­در­هکتار و 19/5کیلوگرم­بر­متر­مکعب­در­هکتار) و کمترین آن در روش آبیاری­سطحی (19 تن­در­هکتار و 33/2 کیلوگرم­بر­متر­مکعب­در­هکتار) به­دست آمد. کاهش مقدار کود نیتروژن به کمتر از 100</strong><strong>٪</strong><strong> باعث کاهش عملکرد سوخ و کارآیی مصرف آب آبیاری گردید. بیشترین عملکرد و بهره­وری مصرف آب آبیاری در تیمار 100</strong><strong>٪</strong><strong> کود نیتروژن(59/31 تن­در­هکتار و 75/4 کیلوگرم­بر­متر­مکعب­در­هکتار) و کمترین آن در تیمار 25</strong><strong>٪</strong><strong> کود نیتروژن(12/16 تن­در­هکتار و 67/2 کیلوگرم­بر­متر­مکعب­در­هکتار) حاصل شد. اثر مقدار آب آبیاری بر عملکرد سوخ پیاز و بهره­وری مصرف آب آبیاری نشان داد که با کاهش آب آبیاری به کمتر از نیاز آبی گیاه، عملکرد کاهش و بهره­وری افزایش یافت اما از این نظر بین تیمار 100</strong><strong>٪</strong><strong> نیاز­آبی­گیاه و تیمار 75</strong><strong>٪</strong><strong> نیاز­آبی­گیاه اختلاف معنی­دار مشاهده نشد. </strong><strong>بنابراین با توجه به نتایج به­دست آمده و با توجه به کمبود آب در منطقه می­توان آبیاری این گیاه را با 75</strong><strong>٪</strong><strong> نیاز­آبی گیاه انجام داد بدون آن­که تأثیر معنی­دار در میزان عملکرد تولید شده داشته باشد. بهترین تیمار برای استفاده از کود نیتروژن همان استفاده 100</strong><strong>٪</strong><strong> از کود نیتروژن به­خصوص در شرایط تنش آبی می­باشد. با توجه به پتاسیل بالای تولید در آبیاری ­قطره­ای­ زیرسطحی و کاهش تبخیر و تعرق در آن، می­توان از این روش آبیاری برای کاشت پیاز در منطقه استفاده نمود و </strong><strong>با در</strong><strong>نظر</strong><strong>گرفتن</strong><strong>آلودگی</strong><strong>آب­های­زیر­زمینی</strong><strong>به­دلیل مصرف</strong><strong>بی­رویه</strong><strong>کود</strong><strong>­</strong><strong>های</strong><strong>نیتروژن</strong><strong>و</strong><strong>جلوگیری از</strong><strong>تجمع</strong><strong>نیترات</strong><strong>در</strong><strong>سوخ­ها،</strong><strong>به­نظر</strong><strong>می­رسد استفاده</strong><strong>از</strong><strong>آبیاری</strong><strong>قطره­ای</strong><strong>مدیریت</strong><strong>مصرف</strong><strong>کودهای</strong><strong>نیتروژن</strong><strong>را</strong><strong>بهبود می­دهد.</strong>