مدل‌سازی تأثیر عوامل زیرساختی در ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی ایران

Abstract

<strong>زیرساخت‌ها که بستر اصلی برای فعالیت و تولید کشاورزی از منابع محدود آب را فراهم می‌کنند، از الزامات راهبردی توسعه این بخش محسوب می‌شوند. هدف پژوهش حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تأثیر و بررسی روابط مؤلفه‌ها و شاخص‌های زیرساختی در ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی بود. روش این تحقیق میدانی و پیمایشی بود که در آن پس از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان، به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت شاخص‌ها را در یک طیف لیکرت 5 گزینه‌ای دریافت کرده و به بررسی سؤالات و فرضیات پرداخته ‌است. این تحقیق با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم افزار </strong><strong>Smart PLS</strong><strong>روابط و میزان تأثیر متغیرها را مشخص کرده است. طبق نتایج حاصله، تمرکز زیرساخت‌ها روی عرضه آب کشاورزی بود و ضعف رویکرد تقاضا محوری، جامع‌نگری، سیستمی، و فرایندی را به عنوان مسائل اصلی این زیرساخت‌ها نشان می داد. همچنین مؤلفه «مجهز کردن اراضی پایاب چاه‌ها به تجهیزات اندازه‌گیری و کاربرد آب آبیاری» و شاخص‌ «سهم اراضی پایاب چاههای مجهز به سامانه‌های کم مصرف آب از کل این اراضی»، از مؤثرترین آنها بود و مشخص گردید که (با فرض ثابت بودن سایر متغیرها)، «زیرساخت‌های آب کشاورزی» حدود 6/87 درصد در «ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی» تأثیر داشته و بین هر یک از مؤلفه‌ها و شاخص‌های مربوطه نیز رابطه مثبت و معنی‌داری برقرار می‌باشد. </strong>