نقد و بررسی مبحث فعل مرکب درکتابهای زبان فارسی دورۀ متوسطه

Abstract

یکی از مباحثی که در کتابهای زبان فارسی مقطع متوسطه بسیار مورد نقد قرار می گیرد مقوله فعل مرکب است که به اذعان دبیران فارسی مشکل سازترین مطلب این کتابهاست. در این پژوهش پس از ارائه آرائ برخی از دستورنویسان و زبانشناسان و معرفی مبانی علمی و زبانشناختی مبحث فعل مرکب ،اشکالات کتاب “زبان فارسی2” دوره متوسطه در این زمینه استخراج ، نقد و بررسی می شود . مبحث فعل مرکب در کتاب مذکور ،منعکس کننده آرای وحیدیان کامیار (1356) می باشد که برخلاف بسیاری از دستورنویسان و زبانشناسان (خانلری1352، صادقی1372، دبیرمقدم1374)معتقد است تعداد افعال مرکب در زبان فارسی بسیار کم است. شاهدی که وی برای این ادعا می آورد استفاده از معیار نحوی عدم گسترش پذیری جزئ غیرصرفی فعل مرکب است. این معیار موارد نقض بسیار دارد که ناشی از خلط مباحث صرفی و نحوی است. در این نوشتار ضمن نقد و بررسی آرائ وحیدیان کامیار به نارسایی های مبحث فعل مرکب در کتاب زبان فارسی 2 پرداخته شده است سپس با پیروی از آرای کریمی(2005)و کریمی دوستان(2005) سعی در رفع اشکالات مذکور شده است و با استفاده از معیار معنایی و معیارهای نحوی چون «اسناد سازی» و «استفاده از تکواژ «را»» افعال مرکب شناسایی شده است .