بررسی رابطه حسابداری محافظه‌کارانه و اختلاف بین مالیات تشخیصی و قطعی با مالیات ابرازی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Abstract

مالیات از جمله عوامل موثر بر محافظه‌کاری می‌باشد. پیش‌تر رابطه بین مالیات بر درآمد و محافظه‌کاری توسط این محققین مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده گردید رابطه مثبت و معناداری بین مالیات ابرازی و محافظه‌کاری وجود دارد. یافته‌های آن پژوهش نشان می‌داد با افزایش مالیات؛ انگیزه برای حسابداری محافظه‌کارانه افزایش می‌یابد. با روشن شدن این مطلب این سوال مطرح گردید که آیا دولت زمان تعیین مالیات تشخیصی و قطعی، به انگیزه‌ مالیاتی محافظه‌کاری شرکت‌ها توجه می‌نماید یا خیر؟ این تحقیق جنبه دیگری از موضوع محافظه‌کاری و مالیات را مورد بررسی قرار می‌دهد. برای این منظور با بررسی همان شرکت‌های نمونه درصدد یافتن شواهد تجربی در خصوص تاثیر محافظه‌کاری بر تفاوت مالیات تعین شده توسط دولت و مالیات ابراز شده شرکت‌ها می‌باشد. در این خصوص برای عملیاتی نمودن محافظه‌کاری، از مدل گیولی و هاین (2000) و برای مالیات ابرازی، تشخیصی و قطعی از اطلاعات یادداشت صورت‌های مالی استفاده گردید. نتیجه بررسی 146 شرکت (798 سال- شرکت) طی بازه زمانی 1381 الی 1390 و به صورت مدل پنل نامتوازن، نشان می‌دهد، رابطه معناداری بین محافظه‌کاری و تفاوت مالیات تشخیصی و ابرازی و تفاوت مالیات قطعی و ابرازی شرکت‌ها وجود ندارد. این مطلب مبین آن است که از سویی شرکت‌ها به منظور کاهش هزینه مالیات خود سعی در اعمال حسابداری محافظه‌کارانه دارند و از سوی دیگر دولت نیز با تعیین مالیاتی بیشتر از مالیات ابرازی شرکت‌ها این اقدامات را خنثی نمی‌نماید. به بیان دیگر شواهد تجربی نشان می‌دهد محافظه‌کاری عاملی موثر بر تفاوت مالیات تعیین شده توسط دولت و مالیات ابرازی نمی‌باشد، در نتیجه شرکت‌ها می‌توانند به وسیله محافظه‌کاری در هزینه مالیات بر عملکرد خود صرفه جویی نمایند.