بررسی تطبیقی مقاصد سور از دیدگاه تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن

Abstract

پذیرش هدفمندی ترتیب آیات در سوره­های قرآن کریم از ویژگی‌های روی‌کرد تفسیری معاصر است که مفسر را در دست­یابی به مقصد و غرض اصلی سوره یاری کرده است. به طور قطع با حصول این هدف و غرض، مفسر با نگاهی جامع به مجموعه آیات یک سوره، تفسیری مرتبط و هدفمند از یک سوره ارائه خواهد داد و نتایجی چون اثبات اعجاز اسلوب قرآن و پاسخ به شبهات پراکندگی آیات را به دنبال خواهد داشت. «علامه طباطبایی» و «سیدقطب» از جمله مفسرانی هستند که با چنین نگاهی در گستره تفسیر خود، در موارد متعددی به بیان مقاصد سور پرداخته­اند. آن‌چه در این نوشتار آمده است، بررسی دیدگاه این دو مفسر در این خصوص است تا به حصول موارد اشتراک و افتراق آن‌ها در مبانی مقاصد سور و راه­های کشف آن‌ها بینجامد. مبانی به دست آمده در این تحقیق شامل؛ توقیفی بودن ترتیب آیات در سوره‌ها، قرار گرفتن آیات قرآن در مجموعه‌ای به نام سوره، ضرورت اعجاز در پیوستگی قرآن و خطابی بودن متن قرآن می­باشد و کشف این مقاصد به واسطه بهره‌گیری از قاعده «سیاق» و «پیوند آیات ابتدایی و انتهایی» است که چگونگی آن به طور مشروح بیان شده ­است.