نمون‌سازی واکنش سورگوم به شوری در مرحله جوانه‌زنی

Abstract

واکنش گیاه به شوری طی مراحل مختلف رشد متفاوت است. از این موضوع می‌توان برای مدیریت آبهای نامناسب در دوره زمانی که تحمل گیاه به شوری بیشتر است استفاده نمود، بدون اینکه کاهش عملکردی رخ دهد. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی گیاه سورگوم (<em>Sorghum bicolor </em>L. Moench) رقم اسپیدفید، آزمایشی در یک خاک شور با بافت لوم شنی و در گلدانهای پلاستیکی به ارتفاع 15 و قطر دهانة هشت سانتی‌متر انجام گرفت. تیمارهای شوری شامل یک آب غیر شور (هدایت الکتریکی برابر 3/0 دسی‌زیمنس بر متر) و 12 تیمار آب شور با هدایت‌های الکتریکی 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 22 و 24 دسی‌زیمنس بر متر بود. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی، تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده در شوری‌های مختـــلف خاک با اسـتـفاده از مـــدل‌های ماس و هوفمن ، وانگنوختنو هوفمن ، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران برآورد شد و پارامترهای مورد نیاز به دست آمد. نتایج نشان داد که آستانه کاهش شوری (EC*) گیاه سورگوم در مرحلة جوانه‌زنی 5/5 دسی زیمنس بر متر بود. در شوری نه دسی زیمنس بر متر، جوانه‌زنی 50 درصد کاهش یافت. مقدار <em>EC*</em>برآورد شده توسط مدل‌های مختلف، کمتر از مقدار اندازه‌گیری شده در این پژوهش و گزارش شده توسط ماس و هوفمن (8/6 دسی زیمنس بر متر) بود. ضرایب تبیین (R²) برآورد تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده در سطوح مختلف شوری خاک توسط مدل‌های غیرخطی وانگنوختن و هوفمن ، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران به ترتیب برابر 98/0، 99/0 و 98/0 بود که بیشتر از مدل خطی ماس و هوفمن (90/0) بود.