سایه روشن تلخ و شیرینِ خاطرات گذشته در اشعار شهریار و سید قطب

Abstract

خاطرات گذشته، به عنوان یکی از رفتارهای ناخودآگاه انسان و حاصل نوعی نگاه نوستالژی، همواره بر محتوا و شیوه‌ی بیان شاعران، تأثیر فراوانی نهاده و در شعر شاعرانی که احساسی قوی تر دارند، ظهور و بروز بیشتری داشته است. این ویژگی در اشعار شهریار، سراینده‌ی معاصر ایرانی، و سید قطب، نویسنده و شاعر معاصر مصری، تقریباً به گونه‌ای یکسان تجلی یافته و حاصل عوامل مختلفی است که از جمله‌ی آنها می‌توان به شرایط نابه‌سامان اجتماعی و سیاسی، احساس غربت و تنهایی، احساس درد و رنج روحی اشاره کرد. شور و اشتیاق بازگشت به گذشته و دوران کودکی و عشق به عالم ماورا از نتائج این احساس مشترک است که در شعر دو شاعر به وفور یافت می شود. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی، درون‌مایه‌های مشترک نوستالژیک در بازگشت به گذشته را در سروده‌های این دو سراینده‌ی معاصر بررسی نموده است. نتیجه‌ی این پژوهش، رسیدن نقاط مشترک در اندیشه‌های دو شاعر در این زمینه است و راه را برای انجام پژوهش‌های تطبیقی دیگر در این حوزه هموار خواهد نمود.