تحلیل بینامتنی رستاخیز نباتی در اساطیر ایران و مصر (مطالعه موردی: کیخسرو و حورس)

Abstract

چکیده<br />روایت‌های اساطیر ملل مختلف به دلیل بنیادهای کهن‌الگویی و ریشه در ضمیر ناخودآگاه انسان‌ها، داستان‌هایی بدون ارتباط با یکدیگر نیستند بلکه ارتباطی تنگاتنگ میان این اساطیر وجود دارد. اقوام گوناگون بر اثر زمان، مکان و جغرافیای خاص دریافت‌هایی متفاوت از یک واقعیت اسطوره‌ای دارند که این امر می‌تواند با نظریه بینامتنیت همخوانی داشته‌باشد. <br />با بهره‌گیری از نظریه بینامتنیت می‌توان به دریافتی عمیق‌ از متونی که بر بنیاد اسطوره‌ها شکل گرفته‌اند، دست یافت. بر اساس این نظریه هیچ متنی مستقل از متون دیگر نیست و هر متن، بینامتنی از متن‌های پیشین است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و هدف بازنمایی و بیان ویژگی‌های مشترک میان دو روایت اسطوره‌ایِ رستاخیز نباتی در ایران و مصر (کیخسرو و حورس)، بر اساس نظریه بینامتنیت، این نتیجه به دست آمده‌است‌ که این دو روایت، ویژگی‌های مشترکی داشته و از بسیاری جهات همگون هستند‌. به این ترتیب، "نحوه تولد و پرورش یافتن"، "ارتباط با خورشید"، "وجود و حضور الهه باروری"، "دشمن و نابودگر"، "رستاخیز و انتقام‌گیری" و "یاری رساندن به مردگان" از گزاره‌های مشترک میان این دو روایت می‌باشد. از دستاوردهای اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل ویژگی‌های مشترک برای دست یافتن به بینامتنیت، میان این دو روایت اسطوره‌ای است.<br />کلید واژه‌ها: اساطیر ایران و مصر، رستاخیز نباتی، تحلیل بینامتنی، کیخسرو، حورس.