بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو): رهیافت اقتصادسنجی فضایی تابلویی

Abstract

منطقه‌گرایی یکی از پیش‌زمینه‌های آزادسازی تجاری است که در مراحل پیشرفته به همکاری‌های اقتصادی، پولی و سپس به همگرایی سیاسی و امنیتی ختم می‌شود. در سال‌های اخیر مؤثر بودن سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در فرآیند منطقه‌گرایی مورد توجه محافل دانشگاهی و سیاسی بوده است. هدف اصلی این مقاله بررسی همگرایی اقتصادی تحت اثرات سرریز فضایی در بین ده عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در بازه زمانی 2010-1990 است. به این منظور از آزمون‌های همگرایی مطلق، سیگما و همگرایی شرطی فضایی استفاده شده است. نوآوری این پژوهش بررسی همگرایی در چارچوب اقتصادسنجی فضایی تابلویی همراه با لحاظ اثرات خاص کشوری و زمانی و دوری از تورش متغیر حذف شده است. بررسی پویایی انحراف معیار مقطعی حاکی از افزایش پراکندگی لگاریتم تولید سرانه واقعی و وقوع واگرایی سیگما است. در مقابل، همگرایی شرطی برای کشورهای عضو اکو پذیرفته شد و هر کشور به‌طور متوسط با سرعت 25 درصد در مسیر رشد متوازن به‌سمت حالت پایدار خاص خود حرکت می‌کند. همچنین، نتایج حاصل از تخمین مدل دوربین فضایی در چارچوب داده‌های تلفیقی همراه با اثرات ثابت کشوری و زمانی، وجود اثرات سرریز فضایی مثبت در بین کشورهای عضو اکو را تأیید کرده و کشش فضایی تولید سرانه جمعیت در سن کار 63/0 درصد برآورد شد.