تعیین هزینههای تجارت ایران و عوامل مؤثر بر آن

Abstract

محدودیت شدید اطلاعات (علیرغم گستردگی موانع تجارت بین‌الملل) اندازه‌گیری مستقیم موانع و هزینه‌های تجارت تعداد زیادی از کشورها در دوره طولانی را با مشکل مواجه کرده است. برای رفع این مشکل، در مطالعه حاضر معیار مبتنی بر اطلاعات خردی از هزینه‌های تجارت دوجانبه کل معرفی شده و در کاربرد تجربی هزینه تجارت دوجانبه برای تعدادی از مهم‌ترین شرکای تجاری صادراتی محاسبه و عوامل مؤثر بر آن شناسایی شده است. نتایج نشان می‌دهد هزینه‌های تجارت دوجانبه ایران و شرکای تجاری عمده صادراتی از سال 1995 تا 2010 به‌طور میانگین 28 درصد کاهش یافته و هزینه‌های تجارت دوجانبه ایران با کشورهای چین، هند و ترکیه نیز با کاهش بیش از 32 درصد، بالاترین نرخ کاهش را تجربه کرده‌ است. براساس نتایج رگرسیون برآوردشده، هزینه‌های تجارت دوجانبه با متغیرهای فاصله و نرخ تعرفه اسمی رابطه مستقیم و با همجواری، جزیره بودن و وجود توافقنامه دوجانبه تجاری رابطه عکس دارد. در پایان، براساس نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد می‌شود به‌منظور افزایش قدرت رقابت کالاهای صادراتی، کالاها با ملاحظه هزینه‌های تجارت دوجانبه مقصد‌یابی شوند.