تحلیل مفهوم تعلیق در ساختار روایت «مطالعه موردی سورة‌ نبأ»

Abstract

چکیده<br /> <br /> تعلیق مفهومی است که مرزهای آن از سطح مفهوم بودگی و شناختی صرف فراتر می‌رود و از حوزة نظری، که آن را به یک موضوع منفعل، همچون بی‌نهایت موضوع دیگر که در موقعیت انفعالی بازشناسی یا بازسازی قرار دارند، به سوی حوزه‌های عملی با ساز و کارهایی مؤثر، متمایل است. البته، این ویژگی کاربردی و عملی منجر به نادیده گرفتن جنبه‌های مفهومی‌ تعلیق نمی‌شود؛ زیرا هر عملی، هر چند جنبه‌های شناختی آن طبیعی و ناپیدا شده باشند، به ناگزیر، مبتنی بر زمینه‌های نظری است. بر این اساس، در این نوشتار، نخست، به طور فشرده، جنبه‌ها و زمینه‌های نظری این مفهوم بازکاوی شده است و سپس، سورۀ نبأ، به عنوان نمونه‌ای عملی تحلیل شده است. نگارندگان بر این باورند که متن قرآن کریم، یکی از بهترین گزینه‌های پژوهش در این زمینه است و قوی‌ترین و در عین حال، موجزترین جلوه‌های تعلیق در این متن وجود دارد. تعلیق در سورۀ نبأ، به گونه‌ای چند لایه و متراکم، متن را از شیوه‌های خطی معمول روایی جدا ساخته است و با ایجاد احساس شگفتی و ابهام و سرگردانی و انتظار و نیز با برانگیختن پرسش‌های ضمنی پیاپی، هر آنچه لازمۀ یک اثر بزرگ ادبی است را، در یک ساختار منسجم و در عین حال پیچیده و غیر قابل پیشبینی، فراهم آورده است.<br /> واژه‌های کلیدی: سورۀ نبأ، تعلیق روایی، روایت چند لایه، سورۀ نبأ