بررسی مؤلفه‌های «خودشکوفایی» و «کمال‌طلبی» در تذکرۀ عرفانی کلام الملوک باباجان قزوینی و نظریات آبراهام مَزلو

Abstract

تذکرۀ کلام الملوک از باباجان قزوینی در سال 1043 به فارسی تالیف شده است. موضوع کلام الملوک باباجان قزوینی درمقامات عرفانی، احوالات و سخنان عرفا و اولیاء است.توجه به کمال آدمی و شکوفایی فرد در آرای عرفانی باباجان بسیار مورد توجه بوده­است. به­علاوه انسان کامل محور اصلی عرفان نظری است. آبراهام مزلو (1908- 1970م.) بنیان­گذار روان‌شناسی انسان­گرا است. استفاده از دستاوردهای دانش روان­شناسی در ادبیّات، ابزاری سودمند در تحلیل ­ شخصیّت­ها در متون عرفانی است. موضوع انسان و الزامات حیاتی او سیر کمال درآرای مزلو و باباجان نقشی محوری دارد. این مقاله به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی با تلفیق الگو و تفکرکمال­طلبی و خودشکوفایی شخصیت آبراهام مزلو و باباجان قزوینی تلاش دارد به این مهم دست یابد. از نتایج تحقیق برمی­آید که تحلیل نگرش باباجان قزوینی بر پایۀ دیدگاه مزلو و در ارتباط با حسّ همدردی نشان می­دهد که رفتار او همچون مزلو، در مناسبات بینافردی توأم با خشم و مهربانی بوده است. نگرش باباجان قزوینی نسبت به مخاطبان خود، کل­نگر و فراگیر بوده و دغدغه­های او شامل همۀ افراد جامعۀ انسانی می­شده است.