مضامین اخلاقی در بوستان و مقایسة‌ آن با نهج‌البلاغه

Abstract

بوستان سعدی مثنوی اجتماعی ارزشمندی است که شاعر در آن دنیا را آنگونه که باید باشد به تصویر کشیده است و مضامین اخلاقی انسان‌سازی در آن مطرح شده که عمل به آنها فرد را به سعادت می‌رساند و او را برای حضور در جامعة آرمانی آماده می‌کند. سعدی آرمان‌شهر خود را به تأثیر از دستورهای انسان‌ساز اسلام طراحی نموده است که در این بیان قرآن کریم و به تبع آن نهج‌البلاغة امام‌علی(ع) کامل‌ترین الگوها و سرمشق‌های او بوده‌ است. نهج‌البلاغه که آن را دون کلام خالق و فوق‌کلام مخلوق نامیده‌اند و به «اخ‌القرآن» معروف است،در شعر و نثر فارسی تأثیر فراوانی از نظر لفظ و محتوا به جا گذاشته است. سعدی از جمله شعرا و نویسندگانی است که در جای‌جای آثارش از این اثر کامل تأثیر پذیرفته است که فراوانی این ‌تأثیرپذیری محقق را شگفت‌زده می‌نماید. این مقاله بر آن است که برخی از مضامین اخلاقی و تعلیمی بوستان سعدی را که شیخ اجل برای پی‌ریزی آرمان‌شهر خود بر آن تأکید ورزیده، بررسی نماید و آنها را با همان مضامین در نهج‌البلاغه امام علی(ع) مقایسه کند.