حمایت از مخبرین در حقوق ایران (با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری 1392)

Abstract

شهادت را می‌توان به عنوان مهم‌ترین ابزار برای اثبات حقیقت، از گذشته دور تا به امروز دانست. افراد جامعه‌ و به خصوص شهود و مخبرین که در مقام ارائه گزارش‌ و‌ یا شهادت نسبت به موضوعی برمی‌آیند، بایستی در رسیدگی به جرایم، به نظام عدالت کیفری اعتماد داشته باشند. این پژوهش با هدف شناسایی حقوق شهود و مخبرین و تبیین جایگاه حفاظت از آنان بر اساس موازین قانونی و به روش توصیفی و تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای تدوین گردیده است. مخبرین به عنوان یک گروه از شهود محسوب گردیده و حمایت‌های مدنظر، تا قبل از تصویب قانون آیین دادرسی کیفری‌1392 بیشتر هزینه ایاب و ذهاب و ضرر و زیان بوده است. با تصویب قانون اخیرالذکر حمایت از شاهد به صورت خاص مدنظر قرار گرفت، هرچند که در برخی قوانین و مقررات، راجع‌به حمایت از مخبرین، مطالبی به ‌چشم می‌خورد، اما در عمل از ضمانت اجرای لازم برخوردار نمی‌باشد. در قوانین کشور ما می‌توان به جرم‌انگاری تهدید در قانون مجازات اسلامی و همچنین حمایت‌های مذکور در قانون آیین دادرسی کیفری و آیین‌نامه اجرایی حمایت از شهود از جمله؛ عدم مواجهه حضوری بین شاهد با شاکی یا متهم، عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت شاهد، استماع اظهارات شاهد در خارج از دادسرا با وسایل ارتباط از راه‌دور، اتخاذ برخی تدابیر لازم جهت حفاظت از شهود از سوی بازپرس و پرداخت هزینه ایاب و ذهاب و جبران ضرر و زیان اشاره کرد. در این ارتباط وظیفه ضابطان دادگستری، اجرای تدابیر اتخاذ شده از سوی مقامات قضایی می باشد.