مطالعه مراحل رشد و نمو و فنولوژی ژنوتیپ های لوبیا در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آب

Abstract

با توجه به اهمیت فنولوژی در رشد و نمو گیاهان زراعی به ویژه در شرایط تنش، این پژوهش برای ارزیابی مراحل فنولوژیکی و تعیین روابط آنها<br />با تولید محصول ژنوتیپ های لوبیا در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر )کرج( اجراء شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر اساس<br />طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای اصلی، دو سطح آبیاری )نرمال و تنش آب( و تیمارهای فرعی، هشت ژنوتیپ لوبیا<br />)اختر، MCD4011 ،COS16 ،WA4531-17 ،WA4502-1 ،AND1007 ،D81083 ، و KS21486 ( بود. نتایج نشان داد که کمبود آب باعث<br />کوتاه تر شدن طول دوره مراحل R5 )روز تا تشکیل غنچه گل(، R6 )روز تا گلدهی( و R7 )روز تا تشکیل نیام(، و طولان یتر شدن مراحل R8 )روز تا<br />پر شدن دانه( و R9 )روز تا رسیدن دانه ها( و دوره پر شدن دانه گردید. این وضعیت برای تمام ژنوتی پها یکسان نبود. لاین KS21486 با کمترین<br />دوره رشد رویشی، زودر سترین ژنوتیپ در هر دو شرایط بود. در هر دو شرایط، طول دوره پر شدن دانه ژنوتیپ های لوبیا سفید نسبت به سایر<br />ژنوتی پها طولان یتر بود. بیشترین کاهش طول دوره پر شدن دانه متأثر از تنش، مربوط به لاین KS21486 بود. تنش در برخی از ژنوتی پها باعث<br />تسریع رسیدگی و در بعضی دیگر باعث تأخیر در رسیدگی شد. در مجموع دو سال آزمایش، عملکرد دانه بر اثر تنش کمبود آب 50 درصد کاهش<br />نشان داد. درصد افت عملکرد متأثر از تنش، در ژنوتیپ های D81083 و AND1007 به ترتیب بیشترین و کمترین بود. میانگین عملکرد دانه انواع<br />قرمز در شرایط نرمال و تنش کمبود آب نسبت به دو نوع دیگر بیشتر بود.