بررسی صفات کیفی و روابط آنها با عملکرد در لاین های امید بخش برنج ). )Oryza sativa

Abstract

به منظور بررسی صفات کیفی 10 لاین امید بخش برنج و 4 رقم هاشمی، کادوس، بهار 1 و نعمت، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با<br />چهار تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور )رشت(، در سال 1387 به اجرا در آمد. لاین های مورد بررسی در این آزمایش، منتج از دورگ گیری<br />واریته نعمت به عنوان والد مادری با تعدادی از والدین محلی خوش کیفیت به عنوان والد متنوع پدری تهیه شده است. صفات کیفی شامل مقدار<br />آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، تعیین قوام ژل، اندازه و شکل دانه، طویل شدن دانه، عطر بعد از مرحله برداشت و تبدیل برنج، در آزمایشگاه<br />اندازه گیری شدند. طبق نتایج حاصله در تمام صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری بین لاین های امید بخش با ارقام شاهد وجود داشت. لاین<br />223 ، کیفیت بالاتری داشت زیرا دارای آمیلوز متوسط) 28 / 22 %(، دمای ژلاتینی شدن متوسط)نمره 63 / 4( و افزایش دانه خوب بوده و از نظر عطر با<br />هیبرید بهار 1 اختلاف معنی داری نداشت. بالاترین عملکرد دانه مربوط به لاین 415 با عملکرد 6/ 74 تن در هکتار بدست آمد اما از نظر صفات کیفی<br />نسبت به بقیه لاین هایی که عملکرد کمتری داشتند، در وضعیت پایین تری قرار گرفت. لاین های 108 و 209 از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی<br />مشابه و معطر بودند. طبق مقایسات گروهی انجام شده، طویل شدن دانه در رقم محلی)طارم هاشمی( بیشتر از ارقام اصلاح شده بود. همبستگی<br />مثبت و معنی داری نیز بین درصد آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینی شدن با میزان عملکرد دانه وجود داشت. اما صفاتی مانند طول دانه بعد از پخت<br />و طویل شدن دانه )ری آمدن( همبستگی منفی و معنی داری با عملکرد نشان دادند. در این تحقیق لاین هایی با خصوصیات کیفی بالاتر عملکرد<br />پایین تری داشتند.