نگاهی بر شگرد طنز موقعیت در آثار داستانی عباس معروفی (با تکیه بر دو داستان سال بلوا و سمفونی مردگان)

Abstract

طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها و مفاهیم است که می‌تواند آمیزه‌ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار باشد. در میان داستان نویسندگان معاصر، عباس معروفی در آثار خود، از ساخت موقعیت‌های طنز‌آمیز برای نشان‌دادن مشکلات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سود جسته است. ازاین‌رو در تحقیق حاضر تلاش می‌شود تا انواع موقعیت‌های طنز‌آمیز در دو اثر معروفی و شگرد‌های ایجاد و بازتاب اجتماعی آن‌ها موردبررسی قرار گیرد. با تفحص در موقعیت‌های موجود در این آثار می‌بینیم که عامل کلیدی ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز نام‌های مضحک در شخصیت‌پردازی‌ها و حرکات مضحک در رفتار است. شبکه ارتباطی اشخاص هم نقش مهمی در شکل‌گیری موقعیت طنزآمیز دارد. نویسنده با استفاده از این شگرد‌ها علاوه بر خنده‌انگیزی، با ظرافت سیستم سیاسی و فرهنگی جامعه را به سخره می‌گیرد. مهم‌ترین موضوعاتی که نویسنده در قالب موقعیت‌های طنز‌آمیز به آن‌ها توجه دارد عبارت‌اند از معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بی‌عدالتی و وجود فساد در بین ارگان‌های مختلف سیاسی و اداری.