محتوا و ساختار در تذکرۀالاولیای عطّار

Abstract

چکیده عطّار عارفِ شاعری است که با تألیف <em>تذکر</em><em>ۀ</em><em>الاولیا</em> نقش شگرفی در حوزۀ ادبیّات منثور فارسی احراز کرده و یکی از شیرین­ترین شاهکارهای عرفانی ادب ایران را به یادگار گذاشته است. اخلاص مؤلّف به همراه بی­پیرایگی زبانش موجب شده است که تنها کتاب نثر او از برجسته­ترین آثار تاریخ تصوّف ایران شمرده شود و در ردیف<em> اسرارالتّوحید</em> محمّد بن منوّر در فرهنگ و شکل­گیری و ترویج تصوّف از منابع قابل اعتماد قرار گیرد. عطّار بیش از محتوا در ساختار این اثر مؤثّر بوده و چون هدف تعلیمی داشته با زبانی ساده و رسا به القای مطلب پرداخته است. شیفتگی او به اقوال عرفا در سراسر کتاب مشهود است. او سخن مشایخ را بعد از آیات و احادیث بهترین راهنمای بشر می­داند و سالکان را با آن چراغ به جانب سعادت جاودانی رهنمون می­سازد و به این خاطر کتاب خود را بهترین پدیدۀ آفرینش قلمداد می­کند. اینجا با نگاهی گذرا به احوال و آثار عطّار ابتدا صورت و محتوای <em>تذکر</em><em>¸</em><em> الاولیا</em> و اعتقادات عرفانی مؤلّف که در لابه­لای اقوال مشایخ نهفته است، می­آید. سپس ارزش­های تاریخی، عرفانی وادبی کتاب و نهایتاً شیوۀ کاربرد آیات و احادیث آن مورد ارزیابی قرار می­گیرد.