بخشی از متون کلاسیک ادب فارسی را منظومه­های عاشقانه در سه حوزه ادبیات حماسی، غنائی و عرفانی تشکیل می­دهد. یکی از ویژگی‌های مشترک این آثار حضور گسترده بن‌مایه‌ها و مؤلفه‌های اسطوره­ای در آن­هاست که می­توان از منظر نقد ...

عنصر یا عناصری که به داستان شکل واحد می‌دهند، و اجزا و عناصر آن را به هم می‌پیوندند، بن‌مایه خوانده می‌شود. این عنصر یا عناصر ساختار داستان را مستحکم می‌کنند و در موقعیت‌های روایی خاص و به سبب تکرارشوندگی، برجستگی و معنای ...

در اندیشۀ عارفان مسلمان، تبدّل صفاتی انسان، یک انگارۀ کلیدی است که محور تبیین بنیادی‌ترین مباحث تصوف، ازجمله چیستی انسان و کیفیت سلوک او به شمار می‌رود. پیش از هجویری، مفهوم انسان، بارها، به‌صورت برزخ نامتعینی، میان حیوان ...

زبانهای زنده همواره ناگزیر از تولید کلمات جدید هستند. یکی از فرایندهای واژه‌سازی در  برخی از زبان­ها ترکیب عناصر بسیط یا مشتقّ با یکدیگر و ایجاد واژۀ مرکّب است. از آنجا که کلمات بسیط و فرایند اشتقاق تنها بخشی از نیاز واژگانی ...

«شاید در جهان هیچ متنی چون دیوانِ حافظ نباشد که پدیدآورنده، خود این‌همه تغییر و تبدیل در آن روا داشته باشد». در واقع «عمدۀ اختلاف‌ها و نسخه‌بدل‌ها، کارِ خودِ شاعر است که شعر را گام‌به‌گام به سویِ کمالِ لفظی و معنوی ...

محمدحسین شهریار، شاعر پرآوازه ایران‌زمین و جبران خلیل جبران، شاعر و نویسنده سرشناس لبنانی، در دنیای معاصر بیشتر به نحله ادبی رمانتیسم منتسب‌اند. اما با وجود این، در برهه‌ای از زندگی، گرایش عارفانه در آثارشان رنگ بیشتری به ...

نقد اسطوره‌ای به‌عنوان یکی از رویکر‌دهای نقد ادبی معاصر تبیین‌کنندۀ ماهیّت و ویژگی اسطوره‌ها و نقش آن‌ها در ادبیّات است. در این مقاله‌‌ گرشاسب‌نامۀ اسدی طوسی بر اساس دیدگاه پیرسون که یکی از دیدگاه‌های نقد اسطوره‌ای ...

در کتاب‌های بلاغی، علم بیان «ایراد معنی واحد به طرق مختلف با تفاوت در وضوح و خفا» تعریف شده‌ است. لازمۀ بلیغ بودن کلام، انتخاب این شیوه‌های گوناگون بیانی با توجه به شرایط و ویژگی‌های عواملی است که در ساخت یک کلام نقش دارند. ...